Kimdir?
ahmed haşim (1884, bağdat - 4 haziran 1933, kadıköy, istanbul), sembolizmin öncülerinden türk şair.
hayatı
bağdat'ta doğmuştur. babası mülkiye kaymakamlarından ve bağdat'ın eski ve bilinen ailelerinden biri olan alusizadelere mensup ahmet hikmet bey; annesi ise yine bağdat'ın ileri gelenlerinden kahyazadeler'in kızı sara hanım'dır. meşhur tefsir alimi mahmud el alusi ahmet haşim'in babasının dedesidir. babasının arabistan vilâyetlerindeki memuriyetleri sebebiyle düzensiz bir ilkokul tahsili gördü. aynı sebepten dil olarak da sadecearapçayı öğrendi. annesinin ölümü üzerine 12 yaşında babasıyla birlikte istanbul'a geldi. 1897'de galatasaray sultanîsi'ne yatılı olarak verildi. 1907'de mezun olunca reji idaresine memur olarak girdi. bir taraftan da mekteb-i hukuk'a devam etti. i. dünya savaşı'ndaki askerliği (1914 - 1918) sırasında çanakkale cephesinde bulundu. ayrıca anadolu'nun çeşitli yerlerini görme fırsatı buldu. 1924'te paris'e, 1932'de de hastalığı sebebiyle frankfurt'a gitti. çeşitli yerlerde memur olarak çalışan ahmet hâşim, daha çok öğretmenlik yaptı. sanâyi-i nefise mektebi'nde (güzel sanatlar akademisi) mitolojidersleri hocalığı ve mülkiye mektebi'ndeki fransızca öğretmenliği görevlerine ölünceye kadar devam etti.
hâşim'in sanat ve edebiyata ilgisi galatasaray sultanîsi'nde başlar. bilinen ilk manzumesi "leyâl-i aşkım" 1901'de "mecmua-i edebiyye"de yayınlandı. bu dönemde muallim naci, abdülhak hâmid, tevfik fikret ve cenab şahabeddin'in tesiri altında kaldı. son sınıfta iken fransız şiirini ve sembolistleri tanıdı. bundan sonra kendi şahsiyetini gösterdi ve ilk şiirlerini kitaplarına almadı. 1905 - 1908 yılları arasında yazdığı ve piyâle kitabına aldığı "şi'r-i kamer" serisindeki şiirleri hayal zenginliği, iç ahenkteki kuvvet ve büyük telkin kabiliyeti ile dikkat çekti ve beğenildi. 1909'da kurulan fecr-i âtî'ye girdi. "edebiyatı ideolojinin değil, estetiğin emrine vermek" prensibinden hareket eden fecr-i âtî grubunun yayın organı servet-i fünûn dergisinde şiirler yayınladı ve servet-i fünûn - edebiyat-ı cedide - topluluğuna yapılan hücumlara makaleleriyle katıldı. 1911'de yayınlanan göl saatleri adlı şiirleriyle haklı bir şöhret kazandı. fecr-i atî dağıldıktan sonra siyasî ve edebî akımların dışında kendisine has bir şiir ve nesir anlayışının tek temsilcisi olarak kaldı.
dış dünya gözlemlerini kendi prizmasından geçirerek anlatır; sonbahar, akşam kızıllığı ve karamsarlık önemli temalardır. ahmet haşim fıkraları, denemeleri ve gezi yazılarıyla da önemli bir yazardır. düz yazılarında dili sade ve oldukça başarılıdır.
-
fecri ati topluluğunun en yetkin şairidir. fecri ati topluluğu dağıldıktan sonra bazı sanatçılar milli edebiyat görüşünü benimsemişken ahmet haşim şiirlerine kendi çizgisinde devam etmiştir. şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmış ve aruzu başarılı bir şekilde kullanmıştır. toplumsal sorunlara pek değinmemiştir. ahmet haşime göre şiir: "söz ile musiki arasında olan fakat sözden ziyade musikiye yakın olan bir dildir. " türk edebiyatının yetiştirdiği yetenekli şairlerimizden birisi olan haşimin bilinen şiirlerinden birkaç tanesi : o belde, merdiven, bir günün sonunda arzu. ahmet haşimin en sevdiğim şiiri ise bir günün sonunda arzudur. -
şiirleri ve eserlerinden çok hakkındaki dedikodularla tanınan münzevi şair.
kendini çirkin bulduğu için hiç evlenmemiş. bu kompleks onun akşam şairi olarak tanınmasına sebep olmuş.
akşam, akşam vakitleri, gurup vakti, akşam kızıllığı, alaca karanlık, şiirlerindeki temel manzara ve vakitlerdir.
başım adlı şiiri kendi hakkındaki görüşlerini anlamanız açısından önemli ip uçları taşır.
aruza hakim, sembolize bir şairdir.
fıkra ve düz yazılarında akıcı ve sade bir anlatımı vardır.
özellikle frankfurt seyahatnamesinde almanlar ve almanya ile ilgili tespitleri şahanedir.
esprili, iyi gözlemci hassas bir şair olan haşim'in en çok bilinen şiiri sembollerin önemli bir yer tuttuğu merdiven adlı şiiridir. -
"melalden anlamayan nesle aşina degiliz" diyen en sevdigim sairlerden biridir ahmet hasim. siirlerini anlamak biraz zordur ama icine girdiginizde büyük zevk alirsiniz. özellikle şiirlerindeki o renklerle, musiki ve hüznün birlesimi cok estetiktir.
yukarida arkadasin belirttigi gibi frankfurt seyahatnamesi adli kitabinda ilginc tespitleri vardir. onun zirvesi şiir olsa da fikir yazilarinin da gayet basarili oldugunu görebiliyoruz.
not: besir ayvazoglunun "ömrüm benim bir atesti" adli kitabi ahmet hasimi anlatan biyografik bir kitaptir. okumasi da gayet güzeldir. tavsiye edilir. -
ahmet haşim, çocukluktan beri sahip olduğu bir adeti gereği sık sık toprak yermiş. -
yine de ışıklar bu kenti
güzelmiş gibi gösteriyor
geceleri...
geceler...
yani
ahmet haşim'in kafiyeleri... -
havadan-sudan hüzün kapan şair. çirkinliğin de kitabını yazmıştır. bu yönüyle bakıldığında şairlerin en hüzünlüsü ve acılısıdır zannımca. -
hayatinin neredeyse tamamini karamsar bir halet-i ruhiye ile geçiren, melali (hüzün) anlamayan nesle aşina değiliz sözlerinin sahibi olan ve fecri ati edebiyatinin en onemli temsilcisi olan yazar ve şairimiz.