1964 yilinda exchange and production isimli kitapta armen alchian ve william r. allen tarafindan gelistirilmis. sunu diyormus teorem; iki ikame malin -ayni malin iyi kalitelisi ile kotu kalitelisi gibi- fiyatlari tasima maliyetleri^:transportation costs^ veya vergilerdeki bir artis nedeniyle belirli bir miktar arttiginda tuketim iyi kaliteli mala kayar.

ornegin iyi kahvenin kilosu 300 tl. kotu kahvenin kilosu 150 tl. olsun. tasima maliyetinin 100 tl. oldugunu varsayalim. bu durumda fiyatlar 400tl. ve 250 tl. olur dolayisiyla iyi kahve kotu kahveden 1.6 kat daha pahali hale gelir -goreli fiyat baslangicta 2 iken simdi 1.6 oldu da diyebiliriz herhalde-. bu da uzaktaki kahve tuketicilerinin kotu kahveden iyi kahveye gecmesine neden olur.

vikipediadan aparttigim bu ornegi bugun hocanin verdigi bir ornekle de destekliyeyim. abd'de washington cok guzel elmalari ile taninirmis. chicago'da ise elma yetismezmis. washington'da markete gittiginizde iyi elmalar ile kotu elmalarin neredeyse yari yariya oldugunu gorurmussunuz. chicago'da markete gittiginizde ise iyi elmalarin yuzde 90 kotu elmalarin ise yuzde 10 gibi bir oranda oldugunu gorurmussunuz. bunun nedeni washington'dan chicago'ya elmalari tasimak icin bir maliyete katlanilmasi ve bu maliyet nedeniyle chicago'da iyi ve kotu elma fiyatlarinin oraninin tasima maliyeti oncesi fiyat oranindan farklilik gostermesi ve chicago'daki vatandaslarin da "abi 3 dolar daha fazla verir iyisinden alirim" mantigiyla surekli iyi elma satin almak istemesiymis.

vikipediadan kaldigimiz yerden devam edersek; tyler cowen de elma ornegine benzer bir ornek vermis bu konu hakkinda ve demis ki avusturalyalilar kaliforniyalilardan daha iyi kaliforniya sarabi icerken kaliforniyalilar icin ise tam tersi gecerlidir demis.

amiyane^:yuh amiyane neeemis^ tabirle ^:colloquially^ bu teorem shipping the good apples out (iyi elmalari disa gonder) teoremi veya talebin ucuncu kanunu olarak da bilinirmis.

kaynak

konuyla alakali bir de su makaleler var^:ilk bulduklarim^

1. shipping the good apples out: the alchian and allen theorem reconsidered - thomas e. borcherding and eugene silberberg
2. shipping the good apples out: some ambiguities in the interpretation of "fixed charge" - john umbeck
3. on the third law of demand - laura razzolini, william f. ii shughart, robert d. tollison
4. an expository note on alchian-allen theorem when sub-utility functions are homogeneous of degree n > 0 with two-stage budgeting