askeri olarak da, mühendislik olarak da, tarihi olarak da önemi büyük bir savaştır. sezar'ı sezar yapan savaşların başında gelir.

peşin not: gerekli yerlerde google görseller veya wikipedia aracılığı ile gerekli görsellere kendiniz ulaşın. zira bu çağda resim linki verebilmek için babanın hostingine bile güvenmeyeceksin. olabildiğince harita ve görsellere ihtiyaç olmayacak şekilde anlatmaya çalıaşcağım.

alesia, savunması kolay bir tepeye kurulmuş bir kaleydi. kalede galya koalisyonundan yaklaşık 80 bin kadar asker bulunuyordu. roma ordusu ise 12 lejyondan -yaklaşık 40 bin kişi- kesin sayısı hakkında herhangi bir bilgiye ulaşamadığım auxilialardan oluşuyordu. ancak bu güruhu saymasak da olur, zira duvar ve hendek işleri dışında hiçbir işe yaramamışlardır, yaramaları da beklenmiyordur.

sezar'ın ordusunun kuşatma için tam teçhizatlı olmaması, kalenin gerçekten bütün avantajlarını savunan taraftan kullandığı ve sayıca da üstünlüğü galyalıların ellerinde tutması yüzünden; sezar taarruz yerine şehrin ikmal kaynaklarını kapatmayı planlamıştır. keza 3 haftada yaklaşık 18 kilometre uzunluğunda ve 3,5-4,5 metre yüksekliğinde duvarlar örmesi, üstüne bir de duvarın iç kısmına 4 ve 2 metrelik iki adet hendek kazdırması, yetmeyip bir de bunları alesia'yı besleyen nehri kullanarak su ile doldurması, bu planını olağanüstü bir başarıyla gerçekleştirdiğinin kanıtıdır. ayrıca işi garantiye almak adına, belirli mesafelerle de gözetleme kuleleri inşa edilmiştir. daha fazlasını bizzat sezar'ın kaleminden meşhur commentarii de bello gallico adlı eserinde okuyabilirsiniz.

süvariler duvarın tamamlanmasını engellemek için sık sık taarruza geçmişler, ancak hatlara yaklaşamadılar bile. başladıktan iki hafta sonra, bir süvari müfrezesi hattın tamamlanmamış kısmını yarıp kaçmayı başardı. ancak tahmin edebileceğiniz gibi; bu süvariler canlarını kurtarmak için değil, yardım çağırmak için kaçtılar.

bunun üzerine sezar aynı duvardan bir de roma ordusunun dışına ördürdü. içerideki duvar ile neredeyse tamamen aynı özelliklere sahip olan bu duvar, 21 kilometre uzunluğundaydı ve 4 süvari kampına sahipti.

bu tahkim duvarları gerçekten işe yaramış, ve kale halkı -romalıların gitmelerine izin vereceklerini umarak- kaynakları daha tasarruflu kullanmak adına çocuk ve kadınları kaleden atmışlardır. ancak sezar geçiş izni verilmemesini, ve öldürülmemelerini emretmiştir. alesia komutanları surlardan akrabalarının açlık ve susuzluk yüzünden çektiği acıları görmüşler ve zaten iyice kapana kısıldıkları bu kalede sahip oldukları bütün motivasyonlarını kaybetmişlerdir. hatta bir kısmı teslim olmayı komutanlarına sunacak kadar umudunu yitirmiştir.

bu sırada sezar da batıdan daha büyük bir ordunun kaleye desteğe geldiğini öğrenmiş, ve e

ancak tam da bu sırada, beşinci günün şafağında doğuya baktıklarında commius kumandanlığındaki ordunun roma ordusunun ördüğü dış duvarlara taarruza geçtiğini gördüler. anlaşılan süvariler işe yaramıştı. tam da bu sırada vercingetorix de içeriden taarruz emri verdi. ancak roma ordusu dinlenmişti, motivasyon ve donanım olarak iki ordudan da kat be kat üstündü. gündüzki çatışmaların hiçbirisi başarılı olamadı, tabir-i caiz ise roma ordusuna çizik bile atamadılar.

lakin, gece yarısı başlattıkları taarruz kısmi de olsa başarılı oldu. dış duvardaki müfrezelerin bir kısmı geri çekilmek zorunda kaldı. iç duvarlara yapılan saldırıda ise vercingetorix'in ordusu hendekleri doldurmak zorunda kaldığı için, roma ordusunu iki taraftan sıkıştıramadılar. trebonius ve antonius kumandanlığındaki süvari birlikleri sayesinde dış duvardaki saldırı da püskürtüldü.

haftalardır oturduğu yerden bağdaş kurarak kalenin çürümesini zevkle izleyen roma ordusunda yemeklere sınır getirilmişti, çünkü artık onlar da kuşatma altındaydı.

1,5 hafta sonra vercassivellaunus, 55 bin kişilik bir orduyla -bu aşamada bahsedilen kuşatma hakkında bir harita edinmeniz şiddetle tavsiye edilir.- arazinin yapısı ve nehir yüzünden duvar örülemeyen, ve roma ordusunun gizlemek için canhıraş çalıştığı bir noktaya taarruza kalktı. tam da aynı anda vercingetorix iç duvarlara dağınık ve mümkün olan her noktaya olacak şekilde saldırıya geçti.

savunma konusunda roma ordusunun piyade disiplinine güvenen sezar, askerlerin yerinden kıpırdamadan duvarları savunmasını emretti. -yazar burada kişisel görüşlerini de katmaktadır- sonradan pompey'in saflarına geçecek olan yavşak titus labienus ise süvarileriyle dış tahkimatların yıkıldığı noktaları desteklemeye çalıştı.

dış tahkim duvarları yavaş yavaş düşerken, sezar da 13 süvari cohort'u ile, (bir lejyon 10 cohort'tan oluşur) yani yaklaşık 6000 süvari ile iç duvarlardan karşı bizzat saldırıya geçti. roma ordusu için lideri korumak normal bir orduya göre çok daha fazla şey anlam ifade ettiği için, sezar'ın bu hareketi dış tahkimatlardaki süvarileri de gaza getirdi. keza bu savaş -kendi yorumlarına göre- sezar'ın ölüm korkusunu iliklerine kadar hissettiği ilk ve tek savaştır.

keza iç duvardaki bu taarruz da amacından fazla başarıya ulaşmış, ve dış tahkimatlardaki süvarilerin galeyana gelip galyalıları bozguna uğratmayı başarmalarını sağlamıştır.

roma'nın neredeyse bütün savaşlarında gördüğümüz gibi; düzensiz, birbirini ezerek kaçmaya çalışan bir ordunun kendinden emin ve disiplinli bir roma ordusu karşısında hiçbir şansı yoktur. ancak -yine sezar'ın kendi kaleminden- o gün galya ordularını mutlak katliamdan koruyan şey, roma ordusunun yorgunluğuydu.

vercingetorix ve ordusu ise roma ordusundan kat be kat daha kalabalık destek ordusunun yenildiğini, saatler içinde ufuktan kaybolduğunu görünce büyük bir moral çöküşü yaşamış, açlığın da etkisiyle mağlubiyeti kabul etmişlerdir. gönülsüz bir savaş sonrası teslim olup, kaleyi roma'ya bırakmışlardır.

vercingetorix denen arkadaş ise esir olarak roma'ya götürülmüş, esir olarak halka gösterilmiş, ve 5 yıl sonra boğularak öldürülmüştür. bu ritüel roma'da bir gelenektir.