bir sözleşmede yer alan edimin, sonradan ortaya çıkan, öngörülmesi neredeyse imkansız olan, ve borçlunun iradesine dayanmayan olağan dışı olay ya da olayların gerçekleşmesiyle yerine getirilmesinin aşırı güçleşmesi halinde, borçlunun talebi üzerine dürüstlük kuralı gereğince hakimin sözleşmenin feshine yahut yeni şartlara uyarlanmasına karar vermesi müessesesidir.

ayrıca kahtalı mıçe'nin japon yeni mağduru olmasından sonra mahkemede başvurduğu kuramdır. ancak ekonomik krizler ve diğer devinimlerin bu teori kapsamında değerlendirildiği pek görülmemiştir.