ilhan ayverdi

Kimdir?

24 ekim 1926'da akhisar’da doğdu. baba tarafı dağıstan, anne tarafı rumeli asıllıdır. ailesi, 93 harbi sırasında topraklarını terk edip önce bursa'ya sonra ödemiş'e yerleşmişti. babası murat tolun bey, kurtuluş savaşı yıllarında galip hoca diye bilinen celal bayar'ın silah arkadaşıdır; kurtuluş savaşı'nda akhisar cephesi kuvâyı milliye kumandanı olarak görev yapmıştır ve istiklal madalyası sahibidir.

ilk ve orta tahsilini akhisar’da, lise tahsilini ise akhisar'da lise olmadığından izmir karataş lisesi'nde, 1943 senesinde tamamladı. hastalık sebebiyle iki sene ara verdiği tahsil hayatına istanbul üniversitesi edebiyat fakültesi türk dili ve edebiyatı bölümü'nde devam etti. türk tarihinin ilk edebiyat profesörü olan ali nihad tarlan, edebiyat tarihçisi ismail hikmet ertaylan ve prof. mehmet kaplan'ın öğrencisi oldu. fakültede öğrenci iken bir yandan da istanbul milli eğitim müdürlüğü'nde memur olarak çalıştı; burada mehmet örtenoğlu ile tanışması bütün hayatını etkiledi. mehmet dede vasıtasıyla yazar sâmiha ayverdi ve sâmiha hanım'ın hocası kenan rıfaî (kenan büyükaksoy) ile tanıştı. üniversite öğrenimini 1949 yılında tamamladı.

edebiyat öğretmeni olan ilhan hanım, sırası ile anarat higutyan ermeni orta okulu, galatasaray lisesi, zoğrafyon rum lisesi (1951-1955), saint joseph lisesi ve saint michel fransız lisesi’nde görev yaptı. 1960 yılında ise çapa eğitim enstitüsü'nde bir süre öğretmenliğe devam etti ve aynı yıl öğretmenlikten ayrıldı. 1959’da sâmiha ayverdi'nin erkek kardeşi yük. mimar-mühendis ekrem hakkı ayverdi ile evlendi. ekrem hakkı bey’in, anadolu ve rumeli'ni karış karış gezerek 20 senelik bir çalışma neticesi tamamladığı dört ciltlik osmanlı mimari eserleri’nin hazırlanmasına katkıda bulundu.

1966-1982 yılları arasında türk kadınları kültür derneği'nin başkanlığını yaptı. 1970’de kubbealtı cemiyeti'nin kuruluşunu, sâmiha ve ekrem hakkı ayverdi ile birlikte deruhte etti, cemiyetin isim annesi oldu. bu cemiyet, kubbealtı akademisi kültür ve sanat vakfı adıyla vakfa dönüşünce, vakfın başkanı oldu. kubbealtı mecmuasının yayınlanmasında, vakfın yayın, seminer, konferans, musikî çalışmaları ve çeşitli sosyal faaliyetlerinde eşi ekrem hakkı ayverdi ve sâmiha ayverdi ile birlikte çaba sarf etti.

ilk çalışmaları 1971 senesinde başlayan ve 1978 yılında kubbealtı vakfı'nın, neşrine karar verdiği misâlli büyük türkçe sözlüğün hazırlanması ve yazılması işini üstlendi. bu eser üzerinde 34 yıl aralıksız çalıştı ve 2005 yılında tamamladı. 13. yüzyıldan günümüze kadar türk dilinin envanterini çıkaran ve binlerce misalle donatılan bu eser, kasım 2005’te yayınlandı. ilerleyen tarihlerde ilhan ayverdi, bu eseri ile çeşitli ödüllere lâyık görüldü.

6 kasım 2009'da istanbul'da vefat eden ilhan ayverdi, merkezefendi kabristanında medfundur.