Kimdir?
osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci, çevirmen. iii. osman ve iii. mustafa saltanatında 11 ocak 1757 - 8 nisan 1763 tarihleri arasında altı yıl iki ay yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış bir devlet adamıdır. (vikipedi)
-
(istanbul 1699- istanbul 1763)
osmanlı devlet adamı ve şairi.
memurlukla başladığı bürokratik hayatına, katip, diplomat, vali ve nihayet osmanlı'daki en yüksek makam olan sadrazam olarak devam etmiş yüce şahsiyet. hem zeki hem dürüst bir devlet adamı olarak bozulan asayişi tesis etmeye çalışmıştır. 18. asrın en önemli devlet adamlarından biri olduğu şüphesizdir.
idarecilik kadar şairlikte de kabiliyetlidir. nedim, şeyh gâlib gibi devrin büyük şairleri tarafından kabul görmüştür. çok fazla şiir yazmamıştır fakat hemen her beyti atasözü yerine geçecek kadar mükemmeldir.
iskender pala'nın bir kitabında okumuştum sanırım. paşa bir gün bir toplantıda etrafındakilere "haydi sırayla hiç rüşvet almadığımıza ve almayacağımıza yemin edelim!" der ve ilk yemini de kendisi eder. meclistekiler teker teker aynı yemini tekrarlar. ismini hatırlayamadığım birine sıra gelince duraklar paşa sorar:
-evladım neden bekliyorsun, etsene yemin!
-paşa hazretleri benden önce edenler çarpılacaklar mı diye bakıyorum, çarpılmazlarsa ben de edeceğim. :)
birkaç örnek beyit:
miyân-ı güft ü gûda bed-meniş ihâm eder kubhun
şecâat arz ederken merd-i kıbtî sirkatin söyler
(kötü mizaçlı insanlar, havadan sudan konuşurken farkında olmadan kendi kötülüğünü ortaya döker. çingene, cesaretine örnek vermek için yaptığı hırsızlığı anlatır.)
hem sînesi pür-dâğ u hem âvâzesi muhrîk
neyden bilinir sûz-ı muhabbet neye derler
(hem göğsü baştan başa dağlanmış hem de sesi yürek yakıyor. aşk ateşi neye derler anlamak isterseniz ney'e bakın.) -
nedim ve şeyh galip ten sonra 18. yüzyıl osmanlı şiirinin en önemli temsilcisi kabul edilir.
en bilindik mısrası budur.
şecâat arz ederken merd-i kıbtî sirkatin söyler
anlamı ise çingenenin iyisi övünürken hırsızlığından bahseder.
hârâbatı görenler her biri bir haletin söyler
safasın nakleder rindân u zahid sıkletin söyler.