nevizade atayi

Kimdir?

dîvan ve mesnevi şâiri. istanbul’da doğdu. babası, xvi’-ıncı asrın âlim ve şâirlerinden olan nev’î’dir. asıl adı atâul-lah’tır. başta babası olmak üzere devrinin ileri gelen bilgin­lerinden ders alarak medreseyi bitirdi (1603). müderris oldu (1605). rumeli illerinde kadılık yaptı. usküp kadısı iken azle­dilince (1634) istanbul’a döndü ve bir yıl sonra öldü, şeyh vefa camii mezarlığı’nda, babasının yanına gömüldü.


  1. atâyî’nin dîvan’ı da olmakla birlikte asıl şöhretini ham-se’si ile yapmıştır. sâde ve akıcı bir dil ile yazılmış olan bu mesnevilerde, sâkî-nâme dışındakilerde dinî, ahlâkî ve ma­hallî konulardan meydana gelen küçük hikâyeler anlatılır. hamse’yl meydana getiren bu mesnevilerin içinde istanbul’a âlt tasvirler ile yerli hayâtı anlatan özellikler bulunur. bu özelliklerinden dolayı atâyî’nin eserlerinin mesnevi edebi­yatımız içinde özel bir yeri vardır. yazma nüshalarının bollu­ğu eserlerinin çok okunduğunu göstermektedir. bir diğer önemli esen detaşkoprülu-zâde’nın (ol. 1561) yazdığı arap­ça biyografik eser olan şekâyıku’n-nu’mâniyye yazdığı ıkı ciltlik zeyildir. (taşkoprülü-zâde’nın esen osman gâzî’den kanunî sultan süleyman devri ortalarına kadar gelmiş geç­miş bilgin ve şeyhlerin hayatları hakkında bilgi verir.) atâyî’­nin zeyli oldukça ağır bir dil ile yazılmış olmasına rağmen, edebiyat tarihimiz için çok önemli bir kaynaktır