Kimdir?
nurdan gürbilek, boğaziçi üniversitesi, ingiliz dili ve edebiyatı bölümü'nü bitirdi ve aynı bölümde yüksek lisans yaptı.
akıntıya karşı, zemin, defter ve virgül dergilerinde yazdı. ilk kitabı vitrinde yaşamak'ta (metis, 1992) 80'li yılların türkiye'sindeki kültürel değişimi konu aldı.
yer değiştiren gölge (metis, 1995) ve ev ödevi (metis, 1999) adlı kitaplarında edebiyatla ilgili denemelerini topladı. kötü çocuk türk (2001) türkiye'nin yakın tarihinde öne çıkmış kültürel imgeler üzerine denemelerden oluşur. kör ayna kayıp şark ise (metis, 2004) türk edebiyatında "batılılaşma", "ulusal kültür" gibi kavramlar etrafında tartışılagelen sorunların yazarlar için nasıl olup da bir içsel endişeye dönüştüğünü tartışır. mağdurun dili ise 2008'de yayımlandı. gürbilek'in walter benjamin'in yazılarından derleyip sunduğu son bakışta aşk metis seçkileri'nde yayımlandı.
-
olmak istediğim kadın. benden önceki başkası. en sevdiğim yazarları en sevenlerden. latife tekin, yusuf atılgan, oğuz atay, tezer özlü, bilge karasu, ahmet hamdi tanpınar, leyla erbil onun yazılarıyla daha kimlikli hale gelir. o oğuz'u daha çok sever, ben latife'yi.
çocukluğun soğuk geceleri itü'de gösterimdeyken karşılaşmıştım kendisiyle. nasıl bir hayranlıksa çekindiğim için gidemedim yanına. biraz da bendeki imgesi yıkılmasın diye.
vitrinde yaşamak'ın 1980'leri foucault göndermeleriyle anlattığı bölüm ilgi çekiciydi.
kötü çocuk türk'teki orhan gencebay ve ibrahim tatlıses üzerinden türkiye'nin geçirdiği evreleri anlatışı ise hayranlık uyandırmıştı bende. 70'lerin adalet talebinin 80'lerde "ben de isterem" ifadesinde somutlaşan özgürlük talebine evrilişi... orta sınıf ailelerin evindeki ve her yerdeki "ağlayan çocuk" resmi, insanların kendini bu çocukla, onun haksızlığa uğramışlık duygusuyla özdeşleştirişi...
yer değiştiren gölge'de tanpınar, atay, atılgan ve karasu'nun metinlerinin üzerinde gezinen gölgeyi anlamlandırma çabası...
ev ödevi'nde özellikle orta sınıf ailelerden gelen yazarların yarattıkları kahramanların evle ilişkileri... evden kaçmak ve uzaklaşılan eve geri dönmek zorunda kalmak... pazar öğleden sonraları... gitmek, gitmek, gitmek, gitmek, gitmek istemek...
mağdurun dili'nde, yazarların ve kahramanların düzene ayak uyduramamaktan kendilerine kazandırdıkları zafer... "anlamazlardı." ...
kör ayna kayıp şark'ta yazarların kahramanları aracılığıyla gidermeye çalıştıkları endişeleri... etkilenme endişesi... efemineleşme endişesi... tamlık arayışı...
benden önce bir başkası'nda ilk olma kaygısı ve ilk olamayacağı bilincinin getirdiği huzursuzluğun yarattığı gerginlik... metinlerarasılık... dili, cümleleri, yazılar arası geçişleri, saptamaları ve göndermeleri ayrıca üzerinde durulması gereken özellikler. edebiyatla ve toplumbilimle ilişkili herkesin mutlaka okuması gereken biri. önünde saygıyla eğiliyorum.
ayrıca (bkz: sessizin payı - nurdan gürbilek) -
durduk yere rastladığım kesişmelerden;
"
….bir de sıkılgan bir üçgen
bir de hayvanların tini*
bir de üç katlı bir evin tini
bir de çocuk-güneş
bir de hiç yerini değiştirmeyen bir gölge
bir de bir dikenli tel
bir de topal us
*hayvanların tini tanrı'dır. yalnız hayvanların mı? asıl da eşyaların: en başta da kâğıtların, kurşunkalemlerin."
fuji dağı - ilhan berk / defter dergisi sayı 26