Kimdir?
profesör seyyid kutub (arapça: سيد قطب), (d. 1906, mısır ö. 29 ağustos 1966). mısırlı yazar, müfessir ve düşünce adamıdır. hayatı 1906 yılında mısır'ın asyut kasabasısında, dindar bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. orta ve lise tahsilini el-ezher de bitirdi. kahire üniversitesi'nin darul ulum fakültesine girdi. 1933 yılında mezun oldugu fakülteye aynı yıl öğretim görevlisi olarak tayin oldu. 1939 ve sonrasında islami düşünceye yöneldi. 1946'da konum dersleri isimli makalesini yayımladı. çoğuna göre bu makalesi onun islami düşünceye girişini temsil eder. makalesinde toplumun ıslahının ve müslümanların bu yönde çalışmasının kur'an'ın emri olduğunu savunuyor, mısır'ın o dönemki toplumsal yapısını ve geçirmekte olduğu dejenerasyonu eleştiriyordu. 1949 yılında abd'ye gitmiştir. bu dönem boyunca amerikan yaşam tarzını ve toplumunu, tanık olduğu ırkçılığı eleştirmiş ve amerikan medeniyetini primitif olarak görmüş ve reddetmiştir. ayrıca, 1949 yılında, o yurtdışındayken, islam'da sosyal adalet isimli eseri yayımlanmıştır. bu eserinde gerçek sosyal adaletin islam'da olduğunu öne sürmüştür. ayrıca yine abd'deki yıllarında, daha önce kaleme almış olduğu edebi makale ve eserleri eleştiriyor, o dönemlerde sahip olduğu daha seküler olarak tanımlanabilecek edebiyat anlayışından ziyade edebiyatın da kaynak olarak en başta islam'ı alması gerektiğini savunuyordu. kitaplarında, genellikle geleneksel islam'a karşı, sahih bir çizgiyi savundu. tasavvufta var olan hurafeleri eleştirdi. mısır'a döndüğünde, kamu hizmetinden ayrılıp müslüman kardeşler teşkilatına katılmıştır. teşkilatın gazete ve dergilerinden devamlı olarak düşüncelerini aktarmaya çalışırken, teşkilatın genel düşüncesiyle kendi fikirleri arasındaki bazı farklılıklar ortaya çıksa da, müslüman kardeşler ile olan ilşkisi devam etti. cemal abdül nasır'a düzenlenen 1954 tarihli suikast girişimi nedeniyle birçok müslüman kardeşler üyesi gibi o da tutuklandı. yargılama sonunda seyyid kutub'a onbeş yıl ağır hapis cezası verilmiştir. hapiste ileride büyük bir önem ve üne kavuşacak iki eseri olan, kur'an tefsiri fi zilâl-il-kur'an ve kutub'un siyasi ve düşünsel görüşlerinin en son ve bütününü ifade eden yoldaki işaretler`i kaleme almıştır. 1964'te serbest bırakıldıktan sonra, 1965'te tekrar tutuklandı. bu kez de birçok müslüman kardeşler üyesi ile birlikte tutuklanmıştı ve tutuklanma nedeni devlete karşı bir darbe girişimi idi. 22 ağustos 1966'da hakkında idam cezası verildi. kararı pakistan, ingiltere, lübnan, ürdün, sudan ve irak gibi ülkelerdeki birçok dini otorite ve grup tepkiyle karşılasa ve nasır'ı kararından döndürmeye çalışsalar da, seyyid kutub 29 ağustos 1966'da idam edildi.
-
mısırlı yazar ve düşünür seyyid kutub, el-ezher ve kahire üniversitesi’nde eğitim aldı, öğretim görevlisi olarak çalıştı. islamiyet ve sosyal adalet kavramını birbirleriyle ilişkilendirerek oluşturduğu adalet anlayışına göre, kendi sözleriyle “islam’ın kainat, hayat ve insan hakkındaki görüşlerini bilmeden, dinde sosyal adaleti anlamamıza imkan yoktur. islam’ı bir kül olarak mütalaa edersek “sosyal adalet” de islamın bir cüz’ü olur.” (islamda sosyal adalet seyyid kutub yaşar tunagür, dr. m. adnan mansur cağaloğlu yayınevi 1968 sayfa 30) diyerek islam dininin, insan merkezli incelendiğinde sosyal adalet kavramının insani adalet olarak bulunabileceğini söyleyen düşünür, adaleti de islam’ın esası olarak alır.
“ferd şuurunda yerleşmeyen adalet, kanunla sağlanamaz.” (s49) diyen kutub, bu şuurun kazanılması halinde “eşitliği şuurunda hissetmiş ve onun tatbikatını görmüştür. o kimse bu ruh ve şuurla eşitlik hakkını daima isteyebilecek ve bunun için mücadele edebilecek, ona nail olduğu zaman da onu, en ağır şartlara sabır ve tahammül göstererek muhafaza edebilecektir.” diyerek fikirlerinde adaletin, eşitlik ile olan bağını da aktarmıştır. (s.67)