-
- okudum
- okuyorum
- okumak istiyorum
-
youreads puanı (7.00)
kısmen deneme yazarı, kısmen borsacı ve yatırımcı kimliğine sahip lübnan doğumlu taleb (kendisini bir osmanlı vatandaşı olarak tanımlıyor) yaşamını talih, belirsizlik, olasılık ve bilgi konularına adamış bir düşünür. kendi hesabına döviz, türev alım satımı yapmaktan, chicago borsasında bir wall street firmaları hesabına işlem yapmaya ve new york üniversitesi matematik bilimler enstitüsü'nde 'olasılık teorisinin risk yönetimine uygulanması' üzerine ders vermeye kadar çok yönlü bir kariyere sahip. gündemdeki (yetersiz teminatlı mortgage kredilerinin geri dönmemesi sonucu çıkan ve birçok büyük finans kuruluşunun batmasına neden olan) 'subprime' kriziyle birlikte,1987'te new york borsası'nın çöküşünü de önceden tahmin eden ve 11 eylül 2001'deki saldırı benzeri bir olayın olasılığını bir hafta önceki bir makalesinde tartışan taleb'in (rastlantısalığa aldanmak) başlıklı ilk kitabıyla bu son yapıtı her iki kitabı da 27 dile çevrilmiş ve new york times 'ın çok satanlar listesinde uzun bir süre kalmıştır. garanti bankası masters özel bankacılık birimi'nin davetlisi olarak geçtiğimiz günlerde istanbul'da finans çevrelerinden ve basından 400 kadar dinleyici önünde bir konuşma yapan taleb hakkında dünya basınında hayli yazılıp çizildi, türkiye'de de aynısı olacağı benziyor. kısaca, 'siyah kuğu' deyimiyle; olması ihtimal dışı görülen, fakat vuku bulduğunda etkisi çok büyük olan ve bir kez gerçekleştikten sonra, onu daha az rastlantısal kılacak bir açıklama uydurduğumuz olaylar kastedilmektedir. siyaset ve ekonomi tarihinde olsun, bilim ve teknoloji tarihinde olsun, arkasında iz bırakan hemen hemen tüm olayların birer 'siyah kuğu' olduğunu hatırlatan yazar, özellikle hayatını riskleri hesaplayarak kazanan insanlara çok önemli bir yeni bakış açısı sunuyor. (kitap bilgileri idefix'den alınmıştır.)
-
her şeyden önce, ''siyah kuğu'' burada mecaz anlamda kullanılmıştır. hani çok bilinen laf vardır ya, ''bugüne kadar gördüğün bütün kuğuların beyaz olması, siyah kuğuların olmadığı manasına gelmez'' diye. bu kitapta da temel mantık buna yakındır.
bazen bilmediğin şeyler ,bildiklerinden daha önemli olabilir demeye getirilmektedir.
risk alırken bilmediklerini de göz önüne al, hesabı ona göre yap.
risk uzmanı olarak bilinen (bkz: nassim nicholas taleb) yaşantımızın her anında, her olayında bu siyah kuğularla karşılaşacağımızı söyler.
siyah kuğu teorisinin oluşması için ; kestirilemez olması lazımdır, etkisi fazla olmalıdır, gerçekleştikten sonra da bu olayı, kafamızdan bir şeylerle bağlantı kurarak, geçiştirmemiz gerekmektedir.( bakın gene görmemekte direniyoruz siyah kuğuları ). ama siyah kuğular ortaya çıkmış ve salınmaktadırlar işte. buyrun hadi kabul etmeyin ?
hayat fırsatlar bütünüdür,önümüze çıkan fırsatları çoğu kez , yanlış değerlendirmelerimiz sonucu kaçırırız. her şeyi bildiğimizi sanır, mutlak doğruya sadece kendimizin ulaştığını sanırız. yani hep beyaz kuğuları görürüz.
bu sadece yaşantımızda karşımıza çıkmıyor,siyaset, ekonomi, bilim, teknoloji v.s ne varsa.
burada da siyah kuğular saklı olarak durmakta.
belki de işin rengini belirleyen, bilmediğimiz, düşünmediğimiz, göz ardı ettiğimiz siyah kuğulardır ? hayatınız / hayatımız için konuşursam, siyah kuğuları da lütfen önemseyin, ön görün. -
kitabın kısa bir özetini vereyim. önce küçük bir tanım,
siyah kuğu: öngörülemeyen, çok etkili olan ve gerçekleştikten sonra daha az rastlantısal ve öngörülebilir hale getiren açıklamalar uydurulan olaylardır.
birkaç örnek verelim, taleb’e göre google’ın başarısı ve 11 eylül olayları birer siyah kuğu’ydu ve dünyamızı şekillendiren bütün olayların altında siyah kuğular yatıyor.
özet: günlük haber akışı inanılmaz boyutlara geldi. her birini takip edebilmek imkansız. az bir kısmını takip etmek de zararlı zira haberler gerçeği tam olarak yansıtmıyor, speküle veya maniple ediliyor. bu nedenle haberlere konu olan ve piyasaları etkileyecek olayların birçoğu gerçek etkisinin dışında, beklenmeyen sonuçlar doğuruyor.
özellikle fon yöneticilerinin haber akışına kapılıp işlem yapmaları, zarara neden oluyor. taleb aktif fon yönetimini bu nedenle bırakıp kendi fonunu kuruyor ve haberleri okumadan, piyasaları takip etmeden yatırım kararları alıyor. elbette bu körlemesine yatırım yaptığı anlamına gelmiyor. yaptığı hisse yatırımlarında şirketlerin temel rakamsal değerlerini, bilançoları vs, yani sadece 'gerçek'leri baz alıyor.
bunun sonucunda 2008 abd mortgage krizinde sağlam para kazanıyor ve geliştirdiği yatırım felsefesini uygulamaya devam ediyor.
yakın zamandan bir örnek daha vereyim: geçen yıl isviçre merkez bankası'nın ani bir kararla isviçre frangına getirdiği sabit kur uygulamasını kaldırması tam bir siyah kuğu idi. öngörülemeyen, speküle edilemeyen, hiçkimsenin bilme, tahmin etme hatta kıçından uydurma ihtimali bile bulunmayan bu karar sonrası özellikle foreks şirketleri milyarlarca dolar kaybetti ve birçok şirket battı.
nacizane kanımca daha çok ekonomik bir terim olabilir siyah kuğu zira günlük hayatımızın neredeyse tamamı siyah kuğular üzerine kurulu. -
kitabın hepsini okumadım. çünkü okuyucuyu gerizekalı yerine koymasına daha fazla dayanamadım. bir stat dolusu insanla ilgili bir benzetme vardı, orada bıraktım artık okumayı. tamam arkadaş bir fikrin var anladık ama üç sayfada anlatabileceğin bir mevzu için üç yüz sayfa kastırırsan ben de o kitabı okumam. okuduğum kısımda en hoşuma giden eski beyrut'u anlattığı başlangıç bölümü idi. bu arada ölüm de siyah kuğu olabilir. yolda yürürken kafamıza bir saksı düşebilir. bu durumda makul olan herkesin baret ile gezmesi mi?