japon tarihinin sengoku jidai döneminin (1467-1603) belki de en önemli daimyolarından birisidir. japonya'nın doğusunda yer alan kai vilayetini yönetmiştir. eğer zamansızca ölmeseydi, büyük ihtimal japonya'yı kendi gücü altında birleştirip iç savaş döneminden o çıkarırdı. biz de bugün ne oda nobunaga'dan bahsedebilirdik ne de tokugawa dönemi tarih sayfalarında yer alırdı.

şimdi, hayatına, yaptıklarına ve nasıl yükseldiğine bir göz atalım.

takeda shingen (1521-1573), doğduğunda ismi katsuchiyo idi. yetişkinliğe adım attığında, kendisine shogun tarafından harunobu ismi verildi. shingen adını, 1551 yılında, gücünün zirvesindeyken aldı. belirtmekte fayda var; bunca ismin arasında askeri dehası ve savaş alanında gösterdiği hüner ile bir de aldığı takma adı vardı: "kai'nin kaplanı".

kaynaklar, bu lakabı genç yaşta edindiğini belirtir. buradan da kendisinin askeri başarılarının yüksek olduğu, diğer askerler-komutanlar tarafından sevildiği ve onların saygılarını kazandığı çıkarımını yapabiliriz. ilk zamanlarında klanın yerini ve gücünü sağlamlaştırmak için babası ile beraber hareket etti. fakat rakip imagawa klanının bir oyunu ile baba-oğulun arası bir daha tamir olmayacak şekilde açıldı.

takeda shingen'in ilk göze batan mücadelesi, babasına karşı oldu. babası takeda nabutora, shingen'in küçük kardeşinin başa geçmesini planlıyordu. shingen'i de, o zamanın en fazla güç sahibi klanı olan imagawa klanı'na rehin bırakmak istiyordu. bunu bir şekilde öğrenen shingen, babasının ve klanın bütün ileri gelen komutanlarını toplayarak isyan çıkardı. takeda nabutora çok fazla direnmedi. teslim oldu. shingen, klanın lideri oldu. babasını da imagawa klanına ait olan suruga vilayetine sürgüne gönderdi (1542). küçük kardeşi, shingen'e sadıktı ve onun hizmetinde general olarak görevini sürdürdü.

sengoku dönemi'nde yaşamış ve yönetim gücünü kendinde toplamış olan her daimyonun amacı, japonya'yı iç savaştan kurtarıp, imparatora çıkıp, kendisini shogun ilan ettirerek askeri ve siyasi tek güç, tek yönetici olmaktır. takeda shingen de bu gayeden ayrı tutulamaz.

21 yaşında daimyo olan shingen'in ilk icraati, çevre klanları kontrol altına almak oldu. uyguladığı kurnazca savaş taktikleri, askeri alanda atlı birliklere çok önem vermesi -onları çok efektif biçimde kullanabilmesi- ve yanındaki deneyimli generalleri ile kısa sürede kai'nin çevresindeki vilayetleri kontrol altına aldı.

yalnız, echigo vilayetinin daimyosu uesugi kenshin ile hiç yenişemedi. özellikle meşhur kawanakajima savaşları'nda (1554-1555-1557-1561-1564), kai'nin kaplanı ve echigo'nun ejderhası 5 defa karşılaştı.. çok ağır kayıplar verdiler. deneyimli generaller de hayatlarını kaybetmişti. sonuç olarak savaş alanından iki taraf da bir netice alamadan çekilmek zorunda kaldı. toparlanmak 2-3 sene aldı.

1568 yılında yeniden sefere çıkan shingen'in amacı, zayıflamış imagawa klanını ve topraklarını ele geçirmekti. tokugawa ieyasu ile bir anlaşma yaparak imagawa'nın topraklarını paylaştılar. bulunduğu bölgenin güçlü klanlarından biri olan hojo'yu işgal ettiler; ama sonuçta geri çekilmek zorunda kaldılar.

şimdi 49 yaşında olan takeda shingen, doğu vilayetlerinin çoğuna sahipti. gelişmiş bir ekonomi ve idari güce sahipti. bu, onu sıradan bir savaş lordu olmaktan öte, oda nobunaga ile birlikte, ülkenin en çok çekinilen daimyosu yapmıştı. bu zamanda, tokugawa ieyasu, oda nobunaga ile anlaşmış, onunla beraber hareket ediyordu.

bu dayanışmayı tehlikeli bulan shingen, tokugawa-oda birliklerine karşı savaş ilan etti. iki ordu mikatagahara'da karşı karşıya geldi (1572). uyguladığı savaş taktikleri ve kurduğu tuzaklar ile koalisyon güçlerini birbirinden ayırdı. oda ordusu, geri çekilerek, savaşa bizzat ve tüm gücüyle katılmış olan tokugawa ieyasu'yu yalnız bıraktı. bu fırsatı değerlendiren shingen, tokugawa ordusunun büyük çoğunluğunu, deneyimli ve önemli samurai generallerini yok etti. ieyasu tokugawa, generallerinin bu fedakarlıkları sayesinde az bir kuvvetle ana üssünün bulunduğu mikawa vilayetine, noda kalesi'ne çekilmeyi başardı. shingen, peşinden gitti ve kaleyi kuşattı.

ne yazık ki 1573 yılında kuşatma kampında hayata gözlerini kapadı. kimi kaynaklar ölüm sebebini tüberküloz veya zatürre olarak yazarken, bazı kaynaklar da kuşatma esnasında aldığı bir kurşun yarasının enfeksiyon kaparak ölümüne sebep olduğunu söyler.

her ne olursa olsun, japonya'yı iç savaştan çıkarıp, birleştirebilecek olan iki güçten biri ölmüştü. büyük olasılıkla da eğer mikawa'da ölmeyip oda nobunaga ile karşılaşsa, onu da yenip, shogunluğa kadar çıkardı. lakin, ölümünden sonra klanı asla toparlanamadı. oda nobunaga tarafından yok edildi.

takeda shingen, gerçekten çok yönlü bir daimyo idi. kaligrafi bilirdi. budist felsefe ile yakından ilgilendi. teknolojik gelişmelere çok önem verdi. vergi ve hukuk sistemini, yönettiği topraklarda çok güzel oturttu ve bunları yerel yönetim sistemine adapte etti.

özellikle askeri alanda uyguladığı bir savaş mottosu vardı. bunu sonra siyasi manevralarına da adapte etti. bu motto: "rüzgar gibi hızlı, orman gibi sessiz, ateş gibi hiddetli, dağ gibi sarsılmaz". bu mottoyu en güzel kagemusha isimli 3 saatlik akira kurosawa eserinde bir diyalog açıklar.

bunların yanında çok da acımasızdı. demirden bir adalet anlayışı vardı. kendisine karşı gelenleri ve suçluları kaynayan kazanlara attığı söylenir. bunun yanında modern hukuk anlayışına yakın bir çizgi izlerdi. adi suçlara para cezasından, daha ağır suçlara da idama kadar uzanan bir sistem kurmuştu. idari ve yerel yönetimler arasındaki bağlantıyı geliştirmeye önem vermiş, bu yaptıkları ile de halkının sevgisini kazanmıştı.

kendisinden sonra gelen ve japonya'yı birleştirmeyi başaran 3 büyük daimyo, oda nobunaga, toyotomi hideyoshi ve ieyasu tokugawa, onun uyguladığı askeri, idari ve ekonomik sistemi kendilerine adapte ederek geliştirdiler. bu yüzden takeda shingen'in sengoku jidai ve sonradan gelen tokugawa dönemi üzerinde olan etkisi asla yadsınamaz.

bugün kai vilayetinin adı kofu olarak değişmiştir. takeda shingen de orada, yamanashi'ye gömülmüştür. her sene nisan ayının ilk hafta sonu takeda shingen festivali olarak çeşitli etkinliklerle kutlanır.