türkiye'ye olimpiyat verilmemesinin sebepleri

bu sebeplere gelmeden önce olimpiyat kavramının dünya kamuoyuna "ne ifade ettiğini belirtmek gerekir.

zira, 4 yılda 1 yapılan bu organizasyona antik zamanda tüm yunan siteleri çağrılır, çatışmalar askıya alınır, mahkumlar idam edilmezmiş. olimpiyatları barış, kaynaşma ve birlikte olma kültürü için araç olarak kullanılma fikri meyvelerini de vermiştir.

"venüs gezegeni her 4 yılda 1 ekliptik semada beş köşeli mükemmel bir yıldız çizmektedir. eski yunan'da, venüs'ün büyüsüne övgü olsun diye bu 4 yıllık süreç olimpiyat oyunları düzenlenirken kullanılmıştır. günümüzde yapılan olimpiyat oyunları hala venüs'ün devrelerini takip etmektedirler. "

"antik şekli eski yunan'da yapılan oyunlar fransız soylusu pierre fredy, baron de coubertin tarafından 19. yüzyıl'ın sonlarında modernize edilmiştir. olimpiyat oyunları'nın yaz sporlarını içeren ve daha iyi bilineni olan yaz olimpiyatları, 1896'dan beri dünya savaşları istisnaları hariç her dört yılda bir yapılagelmiştir. kış oyunları ise 1924'te yapılmaya başlanmıştır ve 1994'ten beri yaz oyunlarının yapıldığı yıllardan 2 sene sonra yapılmaktadır.

olimpizmin temel ilkeleri

"1. olimpizm dengeli bir şekilde vücudun, iradenin ve beynin tüm niteliklerini çalıştıran ve birleştiren bir
yaşam felsefesidir. sporu kültür ve eğitim ile kaynaştıran olimpizm, çaba harcamanın verdiği
mutluluğu, iyi bir örnek sunmanın eğitimsel değerini, sosyal sorumluluğu ve evrensel temel etik
prensiplere yönelik saygıya dayalı yaşam tarzını oluşturmayı amaçlamaktadır.
2. olimpizmin hedefi sporu insanlığın uyumlu gelişimine sunmak, insanlığa saygının korunmasına
yönelik barışçıl bir toplumun oluşmasını sağlamaktır.
3. olimpiyat hareketi ioc’nin üst yetkisi altında olimpiyat hareketi olimpizmin değerlerinden esinlenen
tüm birey ve varlıkların uyumlu, organize, evrensel ve kalıcı eylemlerinden oluşmaktadır. beş kıtayı
kapsar. büyük bir spor festivali olan olimpiyat oyunlarında tüm dünyanın sporcularını bir araya
getirerek zirvesine ulaşır. simgesi de birbirinin içine geçmiş beş halkadır.
4. spor faaliyetlerine katılmak bir insan hakkıdır. her birey herhangi bir ayrımcılığa maruz kalmaksızın,
olimpiyat ruhu içerisinde spor yapma olasılığına sahip olmalıdır. bunu yapmak için dostluk,
dayanışma ve fair-play anlayışının hâkim olması gerekmektedir.
5. sporun toplumun çerçevesi içinde yapıldığı göz önüne alınırsa, olimpiyat hareketi içindeki spor
kuruluşlarının belli haklara, yükümlülüklere ve özerkliğe sahip olması gerekmektedir. bunların
arasında spor kurallarının özgürce kurulması ve kontrol edilmesi, kuruluşlarının yapısının belirlenmesi
ve yönetişimi, dış etkilere maruz kalmaksızın özgürce seçim yapma hakkına sahip olunması ve iyi
yönetişim ilkelerinin uygulanmasını sağlama sorumluluğu yer almaktadır.
6. irk, din, siyaset, cinsiyet veya başka nedenle herhangi bir ülke ya da kişiye karşı ayrımcılık yapılması
olimpiyat hareketine ait olmakla uyumsuzdur.
7. olimpiyat hareketine ait olmak olimpik antlaşmaya uyum sağlamayı ve ioc tarafından tanınmayı gerektirmektedir."

modern anlamda olimpiyatların düzenlenmesi için,uluslararası olimpiyat komitesi (ioc) kuruldu ve bu komite olimpiyatlarda hangi sporların yer alacağını ve ev sahibini belirlemektedir.

ev sahibi ülke belirlemede kullandıkları parametreler ise şu şekilde sıralanabilir;

vizyon, konsept ve miras: adı üzerinde, aday şehrin hedefleri, amaçları ve olimpiyat oyunlarından sonraya bırakacağı miras. bu başlık doğrudan bir not almıyor, daha ziyade değerlendirmeye yön vermesi açısından ekleniyor.

spor ve tesisler: şehrin bugüne kadarki uluslararası spor etkinliklerine ev sahipliği yapıp yapmadığı vb sorular ile şehrin tesis durumu bu maddede. tesis konusu halihazırda kullanıma açık tesisler ve planlanmış/inşa edilecek tesisler olmak üzere ikiye ayrılıyor. bunlara ek olarak tesislerin konumları, olimpiyat köyü hakkında bildiler, basın tesislerinin durumları da bu bölümde.

çevre ve meteoroloji: aday şehrin coğrafi özellikleri, sit alanları, kültürel ve koruma altındaki anıtlar, olimpik oyunların yaratacağı potansiyel riskler ile şehrin hava, içme suyu kalitesi gibi bilgiler çevresel etkenler. bunlara ek olarak oyunlar esnasında tahmin edilen hava sıcaklığı, nem oranı, rüzgar vb. unsurlar da meteoroloji kapsamına giriyorlar.

konaklama: olimpik oyunlar için zaruri olan yatak sayısı, otel sayısı, 3-4-5 yıldızlı yatak sayısı, medya konaklaması vb. konular.

ulaşım: halihazırda kullanılan ulaşım altyapısı, planlanan/inşa edilecek ulaşım altyapısı, havaalanı kapasitesi, potansiyel riskler, konaklama ile spor tesisleri arasındaki mesafeler ve ulaşım süreleri…

tıbbi hizmetler ve doping kontrolü: aday şehirdeki tıbbi hizmetlerin durumu, hastane sayısı ve hasta bakım kapasitesi, acil yardım hizmetleri, son 10 yılda yaşanmışsa salgınlar, doğal afetlerde kurtarma planları vb. konular tıbbi hizmetler başlığı altında. ülkede bir milli anti-doping organizasyonunun olup olmadığı, varsa anti-doping laboratuarının wada akreditasyonu olup olmadığı, bu laboratuarın olimpik tesislere, olimpiyat koyuna uzaklığı gibi konular da doping kontrolü başlığı altındalar. bunlara ek olarak her iki alt başlıkta da atlarla ilgili konular var: ülkede son 5 yılda atlarla ilgili yaşanmış hastalıklar ile anti-doping laboratuarının uluslararası binicilik federasyonu akreditasyonu olup olmadığı ile yoksa atların doping testlerinin nerede yapılacağı.

emniyet ve güvenlik: adından anlaşılacağı üzere bu başlık yangın tertibatından tutun da trafik güvenliğine, asayiş istatistiklerinden teknolojik ve doğal afet risklerine kadar her türlü konuyu kapsıyor. ayrıca güvenlik gücü kapasitesi, güvenlikle ilgili yasal düzenlemeler, geçmişte uluslararası organizasyonlarda güvenliği sağlama konusundaki tecrübeler…

teknoloji ve enerji: tahmin edileceği üzere bilgi iletişim, telekomünikasyon ve internet sistemleri, gsm, umts, 4g vb standartlar, kapasiteler, servis sağlayıcı sayıları, bunlarla ilgili 2020 yılına dair öngörüler, radyo frekansı bilgileri teknolojik konular. enerji sahasında ise aday şehrin enerji altyapısı, elektrik üretim kapasitesi vb noktaların açıklanması gerekiyor.

yasal konular, gümrükler, vize işlemleri: olimpiyat oyunlarının düzenlenmesi için yasal engel var mı, kanunlar neler, oyunlar için özel kanunlar düşünülüyor mu? ülkeye giriş için gereken vize koşulları neler, aşı vb şartlar var mı, hayvan girişinde yasal düzenlemeler nasıl? olimpiyat süresince geçici çalışma izni koşulları, spor alet ve ürünlerinin ülkeye sokulmasında kurallar neler?

hükümet ve halk desteği: ülkenin ve şehrin 2020’de nüfusu ne kadar olacak? ülkenin siyasi yapısı nedir, ekonomik altyapı nedir, son 10 yılın gsmh rakamları… hükümetin ve bölge yönetiminin olimpiyat adaylığına desteği nasıl? 2020’ye kadar ülkede her seviyede yapılacak olan seçimlerin listesi. halkın genel olarak oyunlara desteği ne durumda? ülkede oyunlara adaylık için referandum vs. gerekiyor mu?

finans ve pazarlama: olimpiyat oyunlarının bütçesi nasıl oluşacak, kamu ve özel kaynaklar neler? hükümetin maddi garantileri neler? oyunların detaylı bütçesi, gelir potansiyeli vb.
son olarak şunu belirtelim, şimdi başlayacak adaylık süreci esnasında bu kriterlerin bazıları diğerlerinden daha önemli olacak. örneğin genel konsept, ulaşım, konaklama en önemli konular, onları tesisler izliyor, daha alt sıralarda emniyet/güvenlik, maddi konular var. en “önemsiz” başlıklar ise hükümet ve halk desteği, çevre ile geçmiş spor organizasyonu tecrübeleri.

şimdi gelelim başlıkta soruya. türkiye'ye olimpiyat verilmeme sebepleri nelerdir? aslına bakılırsa yukarıda belirtilen objektif başlıklar sorumuza dolu dolu cevap vermektedir. ben sadece burada yazanların dışında adı konmamış fakat dünya kamuoyu tarafından kabul edilen olumsuzluklardan bahsedeceğim.

1. ülke sporunun hiç bir yerinde fair-play olgusunun yerleşmemiş olması
2. sporun değil taraftarlığın sevilmesi
3. ülkenin doping, şike gibi anti-sportif faaliyetlerin odağı haline gelmesi. tabi ki münferit olarak bakıldığında dünyanın her ülkesinde böyle bir problem var ancak bu olumsuzlukların sistematik ve artan biçimde hayat bulduğu ender ülkelerinden biriyiz.
4. aile profilimizin sportif müsabakalara rağbet göstermemesi
5. spor politikamızın olmaması
6. ülkede aktif olarak spor yapan ve/veya lisanslı sporcu sayılarının dünya ortalamasının da altında olması
7. beyzbol oynanmamasına rağmen dünyada en çok beyzbol sopasının satıldığı ülke olmamız
8. halkın ulaşabileceği spor tesislerinin yetersiz olması. tesis sayısı değil halkın onlara ulaşabilme,kullanabilme olanaklarından bahsediyorum
9. bırakın bölgeyi adı sporla anılan tek bir şehrimizin olmaması
10. uluslararası spor organizasyonu düzenleyebilecek nitelikte -siyasi olmayan- akil adamlarımızın olmaması
11. lobi yapabilecek düzeyde zeki, uluslararası ilişkileri iyi hükümetten mahrum olmamız
12. futbol, güreş ve halter haricindeki sporlarla ilgisiz bir toplum olmamız. örneğin, dünya sıralamasında ilk 100 de olan tek bir tenis oyuncusu say deseniz, sayabilecek insan oranı en fazla %5'dir.
13. yaptırdığımız f1 pisti alanının şu anda rent a car merkezi haline gelmesi
14. yaptırdığımız olimpiyat stadında bugün 10 yaşındaki çocuklara dahi spor yaptıramamamız.
15. ülkenin hemen hemen tüm sportif başarıları devşirme oyuncularla sağlanmış olması ve madalya uğruna kendi yetiştirdiği oyuncuların yerlerine devşirme oyuncuların gönderilmesi.
16.futbol,basketbol ve voleybol gibi lokomotif spor müsabakalarının tamamının şifreli yayınlanması ve bu müsabakaların takip edilememesi.kaynak yaratmak için yaratılan bu sistem kulüpleri daha çok ve daha sorumsuz harcamalara itmektedir.
17. spor kulüplerinin olimpik branşlarda sporcu yetiştirmesinin teşvik edilmemesi.
18.lokomotif branşların ekonomik sponsorlarının tamamının devlet ve devlet kurumları olması. özel sektör ve şirketlerin desteğinin bir kaçı dışında olmaması
19. bugün özellikle büyükşehirlerde bisiklet için yapılan yolların arabalar tarafından işgal edilmesi ve buna alenen göz yumulması. yani şehir planımızın olmaması ve olmayan bu planda sporun değerlendirilmemesi.
20. bir anlığına 2012 londra olimpiyatlarının açılış törenini hatırlayalım. işte onu biz daha çok on yıllardır yapamayız.