thomas bernhard edebiyatının zirvesi. inanılmaz güzel bir kitap. düşünceleri takip ederken bambaşka yerde buluyorum kendimi. bernhard nefret doludur, insanları hatta kendini bile sevmez. ama bir o kadar insancıldır. çevresindekileri, milletini, dünyayı tahayyül ederken ben de böyle hissediyorum dedirtiyor. tekrar tekrar okumak isteyeceğim bir roman.

"ancak düzgün bir sanat kavramına sahipsek, düzgün bir doğa kavramına sahip oluruz, derdi. önce sanat kavramını doğru kullanır, yani tadını çıkarırsak, doğayı da doğru kullanır ve tadını çıkarırız. insanların büyük çoğunluğu hiçbir zaman bir sanat kavramına varamıyor, en basitine bile ve bu yüzden de doğayı asla kavrayamıyorlar. doğaya ideal bakış önce ideal bir sanat kavramını gerektirir, derdi. doğayı gördüklerini ileri sürenler, sanat kavramına sahip değillerse, doğayı yalnızca yüzeysel olarak görürler, asla ideal olanı, yani onu tüm olağanüstülüğü ile göremezler. düşünce insanının önce doğa üzerinden ideal bir sanat kavramına ulaşma şansı vardır; ideal bir sanat kavramına ulaşmak için de ideal bir doğa anlayışına."

"tüm dünya, doğal bir yaşamın olanaksız olduğu diploma ve unvan hastalığından mustarip."