1923 yılında atatürk' ün düzenlediği izmir iktisat kongresinden sonra yapılan ulusal çaptaki ilk kongredir. 22-27 kasım 1948 tarihlerinde istanbul' da düzenlenmiştir. kongre, devletin değil paraya yön verenlerin yani sermayedarların düzenlediği bir organizasyon olarak gerçekleşmiştir. türkiye sanayisinin çok büyük oranda istanbul' da şekillenmesinin temel sebeplerinden biri bu kongredir. kongrede, iç ve dış sermaye kesimlerinin çakışan çıkarları doğrultusunda, istanbul' un bir merkez olarak seçilmesi ve bir an önce devletin, istanbul' daki özel kesimin istediği altyapı yatırımlarını yaparak, gereksinim duyulan alanlarda koruma sağlaması ve ekonomik gelişmeyi hızlandırmak için yabancı sermayeyi de bu bölgelere çekecek önlem ve kararların alınması yönünde sonuçlar çıkarılmıştır. 1950 lerde de ülke yönetimine gelen iktidarlarca bu kararlar uygulamaya konmuş ve hemen ertesinde anadolu' nun diğer bölgelerinde belli bir sermaye birikimine ulaşmış olan sermaye gruplarının, sanayi yatırımları yapmak üzere toplandıkları yer istanbul olmuştur. örneğin koç, sabancı, karamehmet gibi. koç, cumhuriyet' in ilk yıllarında devletçilik döneminde ankara' dan edindiği birikimle sanayiye geçiş için istanbul' a taşınmış, sabancı grubu da pamuk ticareti ve müteahhitlikten sağladığı birikimle ortak olduğu akbank' ı bu dönemde istanbul' a taşımış ve kısa süre sonra sanayi tesislerini adana ile birlikte istanbul' a kurmuştur. böylece çukurova' nın pamuk zenginleri, ankara' nın tüccarları, devlet müteahhitleri vs, istanbul' da yabancı firmalarla bütünleşerek sanayiciliğe geçiş yapmışlardır.