iskoç aktör brian cox'ın sunduğu, 2012'de bbc televizyonu tarafından yayınlanan 4 bölümlük belgesel seridir. bağımlılık yapan maddelerin tartışmalı ve karanlık tarihini anlatmaktadır. anlatımları çıkış hikayeleri, çeşitleri, piyasası ve günümüzde kullanımı gibi bilgilerle süslemektedir. maddeleri kendi üzerinde deneyerek; tıbbi, psikolojik ve kimyasal etkilerini aktarmaktadır. her bölümde bir ana madde ele alınmaktadır: şeker, viski, tütün ve opium (afyon)...

bbc tanıtım sayfası

bölümleri:

addicted to pleasure 1/4 - sugar
addicted to pleasure 2/4 - whisky
addicted to pleasure 3/4 - tobacco
addicted to pleasure 4/4 - opium

!---- spoiler ----!

opium bölümünden bir hikaye

opuim çiçeğinden yapılan çay, 17. yüzyıldan bu yana çin ve civarında geleneksel olarak tüketilen bir içecekti. opium çayı; kabaca rahatlatıcı, ağrı eşiğini yükseltici ve enerji verici bir etkiye sahip olduğundan özellikte tarımla uğraşan işçiler tarafından yoğun bir şekilde tüketilmekteydi.

ingiliz misyonerler çin limanlarına yanaştığında yerel halktan opiumun etkisini ve gücünü öğrenir. çin hükumeti ile ardı ardına ticaret antlaşmaları imzalar. her iki tarafta bu alışverişten mutludur. çin, ciddi bir ekonomik kaynak bulmuşken, ingiliz misyonerlerin oluşturdukları yeni pazar, avrupa'da büyük rağbet görür.

opiumu ilk defa deneyen misyonerler "i feel heroic!"^:kahraman gibi hissediyorum!^ nidalarıyla içine girdikleri hissin tadını çıkarırlar. bu nida daha sonra eroine ismini verir.

19. yüzyılın başlarında ingiliz tüccarlar yeni bir madde ile çıkagelirler: eroin (heroin)... opiumu avrupa'da kimyasal olarak işleyip hap haline getirmişlerdi. opiuma göre tüketmesi daha pratik, etkisi daha fazla ve uzun süreli bir hale sokmuşlardı. ama arada bir çok büyük bir fark vardı. eroin ciddi oranda bağımlılık yapıyordu.

yani çok afedersiniz ingiliz orospu çocukları çin'den 2 liraya aldıkları ham maddeyi yine çin'e 5 liraya geri satıyorlardı. hap, çin'de büyük ilgi görür ve kısa bir zamanda büyük bir kitle bağımlı hale gelir. halk olarak iş ve emek üretemez hale gelirler. eroine erişebilmek için mallarını, eşleri, kızlarını satmaya başlarlar. ekonomi ve devlet çökmek üzeredir. devlet kademesinde elde kalan birkaç akıllı adam, eroin tüketimini yasaklar ve tüm ticaret anlaşmalarını iptal eder.

bu gelişmeler üzerine pazarda büyük yara alan misyonerler, ingiliz hükumetini fiştekleyerek çin'e savaş açmaya ikna eder. birinci opium savaşı (1839–42) olarak tarihe geçer.

ekonomik ve sosyolojik olarak çökmüş çin, onlarca gemiyle saldırıya geçen ingilizlere çok fazla direnç gösteremez. çin, hong kong'dan çekilmek koşuluyla anlaşma imzalayarak adayı 150 yıllığına ingilizler'e bırakırlar. o dönemlerde hong kong'da çok fazla yerleşim yoktu ancak opium tarlalarıyla kaplı verimli topraklara sahipti. ingiliz sömürgesindeki hong kong, 1 Temmuz 1997'de yeniden çin'e devredilir. bu süre zarfında Asya'nın en büyük serbest pazarı olmuştur.

bir dönem hap şeklinde yasal olarak marketlerde satılan eroin, aşırı bağımlılık yarattığından ve kullananı sosyal ve fiziksel olarak ciddi hasarlar verdiğinden devletlerce yasaklanmaya başlamıştır. günümüzde tıpta kullanılan morfin, opiumdan elde edilen, dozajı büyük oranda düşürülmüş bir çeşit eroindir.

!---- spoiler ----!

sentetik uyuşturucuları kullanmayın!

bir kere kullansam, tadına baksam, deneyimlesem bağımlılık yapmaz gibi bir yanılgıya düşmeyin. sentetik uyuşturucular laboratuvar ortamında üretilen bağımlılık yapan, insana psikolojik ve biyolojik hasarlar veren maddelerdir. belgesel, sentetik uyuşturucuların insan zihniyle oynadığı oyunları da aktarmaktadır.