-
- okudum
- okuyorum
- okumak istiyorum
-
youreads puanı (8.41)
orhan pamuk'un "en renkli ve iyimser romanım" dediği benim adım kırmızı, yazarın dünyada şimdiye dek en çok satan romanı oldu; fransa ve italya'da yılın kitabı seçildi, dünyada bir romana verilen en prestijli ödüllerin başında gelen uluslararası ımpac dublin ödülünü kazandı. eski resim sanatımız, doğu ve batı'nın dünyayı görme biçimleri, aşk ve ölüm hakkında unutulmaz bir tarihi roman olan bu çağdaş klasiği, ilk yayımlanışından 15 yıl sonra, yazarın sonsözü ve kapsamlı bir sanat-tarih kronolojisiyle birlikte sunuyoruz. benim adım kırmızı, hem orhan pamuk'un en çok dile çevrilen ve en çok hayranlık duyulan eseri hem de modern edebiyat tarihimizin dünyada en çok okunan kitabı.orhan pamuk'un "en renkli ve en iyimser romanım" dediği benim adım kırmızı, 1591 yılında istanbul'da karlı dokuz kış gününde geçiyor. iki küçük oğlu birbirleriyle sürekli çatışan güzel şeküre, dört yıldır savaştan dönmeyen kocasının yerine kendine yeni bir koca, sevgili aramaya başlayınca, o sırada babasının tek tek eve çağırdığı saray nakkaşlarını saklandığı yerden seyreder. eve gelen usta nakkaşlar, babasının denetimi altında osmanlı padişahı'nın gizlice yaptırttığı bir kitap için frenk etkisi taşıyan tehlikeli resimler yapmaktadırlar. aralarından biri öldürülünce, şeküre'ye âşık, teyzesinin oğlu kara devreye girer. istanbul'da bir vaizin etrafında toplanmış, tekkelere karşı bir çevrenin baskıları, pahalılık ve korku hüküm sürerken, geceleri bir kahvede toplanan nakkaşlar ve hattatlar sivri dilli bir meddahın anlattığı hikâyelerle eğlenirler. herkesin kendi sesiyle konuştuğu, ölülerin, eşyaların dillendiği, ölüm, sanat, aşk, evlilik ve mutluluk üzerine bu kitap, aynı zamanda eski resim sanatının unutulmuş güzelliklerine bir ağıt."türk romancısı orhan pamuk, avrupa'ya roman nasıl yazılır, gösteriyor."frankfurter allgemeine (kitap bilgileri idefix'den alınmıştır.)
-
bu kitabı okuduktan sonra yazarlara olan saygım resmen sonsuzluğa erişmiştir. içindeki kurgu, hikayenin ilerleyiş şekli, kullanılan dil, yazım tekniği bakımından orhan pamuk'a bir kez daha hayranlık uyandırmış olan kitaptır.
sabırlı olan, edebi romanları ve hafifçe şaşırmayı seven, gerçekten kitap okumak isteyenlere tavsiye ederim. -
henüz çeyreğini okuyabildim. belki konuşmak için çok çok erken ama ilk yorumlarımı paylaşmak istedim.
kitabın içindeki bazı bölümleri ben bir ağacımda okuyup beğenmiştim ama bunları kitabın içerisinde romanın adımları olarak okumak daha da hoşuma gitti.
tek tek karakterlerin ağzından anlatılan hikayeleri severim. benim adım kırmızının da anlatımı böyle ve anlatıcı ağzından anlatılsa bu kadar güzel olmazdı diye düşünüyorum.
romanın konusu aslında çok da aşina olduğumuz bir konu değil, ortalama bir okurun o dönemin resim sanatı ve nakkaşları hakkında ne kadar bilgisi olabilir ki dedim..
ayrıca dönem de çok okunan bir dönem değil sanırım. ki dönemin tarihinden çok ayrı bir boyutu, sanatı anlatılıyor.
konu böyle olunca anlatım da çok yoğun. bu biraz yoruyor insanı. yani bir oturuşta 100 sayfa kadar okumak pek mümkün olmayacak sanırım. ağır ağır ve sindire sindire okunması gereken bir roman.
bakalım inşallah çok yorulmadan, sıkılmadan devam eder de bitiririm.
tam 5 gün sonra edit:
yok olmuyor sanırım. beni çok yordu.
- hikayeyi götüren ana karakterlerin dışında anlatılan yan hikayeciklerde çok fazla isim geçiyor.
- nakkaş-nakşeylemek kelimeleri çok fazla kullanıldığı için kulağımda yankılanan seste rahatsız edici bir yan var (hani başkası da okuyormuş ve siz duyuyormuşssunuz gibi bir ses vardır ya...)
- konu zaten ağır bir de betimlemeler fazla olunca daha da ağırlaştı.
bu sebeplerden beni çok yordu. ve ^:vikitap güncellemesine göre^ kitabın %30una gelmişken, kitabın kalınlığının ve hep böyle gidecek olmasının korkusuyla kitabı sanırım yarıda bırakıyorum. oysa çok umutluydum.^:ağlamaklı ifade.^ -
yalçın küçük'ün ilginç bir yorumu olan kitap. şöyleki ''içindeki dil hatalarının, gramer yanlışlarının altını kırmızı kalemle çizsem kitap gerçekten kırmızı olur'' -
kara kitapla birlikte geri dönüp okumayı anlamlı bulacağım diğer orhan pamuk kitabı (kusura bakmasın cevdet bey ve oğulları sessiz evlerinde) -
nakış gibi işlenmiş, nakkaşların başrolleri paylaştığı 16. yüzyılda geçen postmodernist tarihi roman. gerilimini doğu batı çatışması kültürel ikileminden alan kitapta bu kültürel öğeler birey olmakla geleneğin taşıyıcısı olmak arasında kalan şahıslarda psikolojik çatışma haline getiriliyor. aşkın, şeytanın, paranın, ölümün konuşturulmasıyla bu çatışmayı çok geniş bir perspektife yayan kitap türkleşmek, islamlaşmak, muasırlaşmak mottosuyla eyleme geçen türk modernleşmesinin neden başarısızlığa mahkum olduğunun da işaretlerini veriyor.
bir de okumakla ilgili sevdiğim bir cümle geçiyor kitapta.
!---- spoiler ----!
kitaplar insanın mutsuzluğuna teselli sandığımız bir derinlik katar yalnızca.
!---- spoiler ----! -
yıldız ecevit, orhan pamuk'un bu harikulade çokkatmanlı romanını o kadar güzel okumuş ki, metni anlamakta zorluk çekenlere mutlaka okumalarını tavsiye ediyorum. ecevit, ayrıca, romanın ve genel olarak postmodern romanların türkiye'deki okuyucular tarafından beğenilmemesi ya da anlaşılmamasını oldukça güzel saptamalarla açıklıyor:
"(...) türk romanı genelde geleneksel-gerçekçi roman eğilimiyle koşutluk içinde bir gelişme göstermiştir. toplumsallık türk romanının başat eğilimi olmuştur her zaman. türk okuru, geleneksel bir kurguyla yazılmış, konusal gerilim öğesi içeren, rahat izlenebilen bir öyküsü ve kendisiyle özdeşleşmekte zorlanmayacağı güçlü bir kahraman olan romanlar okumuştur yıllar boyu; yazarında, kendisini yaşamla/toplumla/ahlakla ilgili konularda aydınlatacak bir psikolog, bir yol gösterici, giderek bir militan aramayı sürdürmektedir. ayrıca avangardist romanın, artık yazmak değil kurmak sözcüğüyle birlikte anıldığını ve onun bir mimari kurgu ürünü olduğunu belki de bilmemekte; belki de metnin verdiği estetik zevkin daha çok, söz sanatlarıyla bütünleşmiş şiirsel bir anlatımla oluştuğunu düşünmektedir. türk okuru, beklentilerini doyurmayan ve metinlerinde uçta kurgu/biçim denemeleri yapan yazarları, -oğuz atay ve hasan ali toptaş örneklerinde olduğu gibi- uzun süre yalnız bırakmıştır. çeşitli sosyoekonomik sorunların sarmalındaki geçiş dönemi türkiye’sinde, bir metni salt zevk için tüketmek henüz bir lüks olarak görülmektedir.
bu nedenle, yukarıda çokkatmanlı/çoğulcu yapısını çözümlemeye çalıştığımız 'benim adım kırmızı' romanı, içinde barındırdığı geleneksel boyuta karşın, içerdiği deneysel kurgu/yapı/biçim özellikleri ve okurunu yönlendirmek ve onda katharsis türü duygu üretmek istemeyen yaklaşımıyla, ortalama türk okurunun edebiyat anlayışıyla örtüşmemektedir. türk dilinde yazılan en yetkin örneklerden biri olduğunu düşündüğümüz bu romana, okur düzleminden gelen ve basına da yansıyan kimi tepkiler, sorunun , bilinçli estetik seçimlerin dışında, kişisel düzlemde orhan pamuk’u okumak ya da okuyamamak sorunu olmayıp, okurun avangardist estetik konusundaki yetersiz donanımıyla ilgili olduğunu göstermektedir. resim, müzik, yontu, tiyatro, sinema ya da romanda, çağcıl avangardist sanat ürünüyle bütünleşebilmek için, estetik kuramla ve onun ardında yatan düşünsel boyutla da bütünleşebilmek gerekir. modern sanat okuru/izleyicisi/dinleyicisi olmak özveri gerektirir." (türk romanında postmodernist açılımlar, "orhan pamuk'un benim adım kırmızı romanında çoğulcu estetik", syf. 165-66) -
kitabın anlatım tarzı gerçekten farklı gelmişti bana ama asıl ilgimi çeken kitapta anlatılan oğlancılık olmuştu.kitapta çok normalmiş gibi anlatılıyordu bitirdikten sonra merak edip araştırmıştım. -
spekülasyonlar ya da diliyle değil içinde yer alan ölümü anlamak için sürekli mezarlıklarda gezen insan alıntısıyla aklımda yer etmiş orhan pamuk romanı. -
belki de minyatür sanatına olan ilgimden ötürü zevkle okuduğum kitap.
ayrıca hayatta çok sık yaşadığım ama adını koyamadığım bir çeşit farkındalık hissini anlatan bir paragrafını da paylaşmak isterim. okuduğum zaman işte bu, işte bu benim yaşadığım hayal kırıklıkları dedim.
!---- spoiler ----!
hepimize olur: bazen mantıklı düşünüyorum diye haftalar, yıllar boyunca hayal kurduktan sonra, bir gün bir şey görürüz, bir yüz, bir elbise, mutlu bir insan ve bir anda hayallerimizin gerçekleşmeyeceğini, mesela o kızı bize hiç vermeyeceklerini, mesela filanca mevkiye hiç getirilmeyeceğimizi anlayıveririz.
!---- spoiler ----! -
ilk okuduğumda anlatım tarzında çığır açtığını düşünmüştüm bu kitabın. her kahraman kendi hikayesini anlatıyor, olay örgüsü bu şekilde oluşturuluyordu. önüme gelene ballandıra ballandıra anlatırken öğrendim böyle bir tarzın zaten olduğunu.
cehalet mutluluktur derler ya, o güne kadar mutluydum işte.
şu an mutsuz muyum? hayır. sadece artık orhan pamuk okumuyorum.