-
- okudum
- okuyorum
- okumak istiyorum
-
youreads puanı (8.67)
"ekonomik tetikçiler (et'ler) yerküre üzerindeki ülkeleri trilyonlarca dolar dolandıran yüksek ücretli profesyonellerdir. dünya bankası, abd uluslar arası kalkınma ajansı ve diğer yabancı "yardım" kuruluşlarından büyük şirketlerin kasalarına ve gezegenimizin tabii kaynaklarını kontrol eden birkaç varlıklı ailenin ceplerine para aktarırlar. kullandıkları araçlar arasında sahte finansal raporlar, hileli seçimler, rüşvet, zorbalık, seks ve cinayet bulunmaktadır. oynadıkları oyun imparatorluklar kadar eski olmasına rağmen, günümüzdeki küreselleşme sürecinde yeni ve korkutucu bir boyuta ulaşmıştır. nereden mi biliyorum; ben de bir et idim.
dünyamızı kimler yönetiyor? kirli aileler, kirli şirketler.
kalkındırma yalanı altında -milyarlarca dolarlık- şişirilmiş projeler ve bu projeleri 'bilimsel' gösteren, üniversite kitaplarına bile geçmiş raporlar, teoriler. maalesef bu kez komplo değiller! hedef ülkeler, hedef yöneticiler; ya satılacaklar, ya da ölecekler. hepsi yaşanmış, hepsi gerçek.
yöntem çok, amaç tek: şirketokrasi ile yönetilen "küresel imparatorluk" j.perkins
sene 2005 türkiye ile bir alâkası olmayan john perkins "bir ekonomik tetikçinin itirafları" adlı kitabında anlatıyor; "kendi otomobilini üretemeyen ülkeye borç verip otobanlar yaptırırız. sonra onlara arabalarımızı satarız. sonra bankalarını satın alırız. o bankalardan halka ucuz krediler verip daha çok araba almalarını sağlarız. böylece verdiğimiz o krediyi arabamızı satarak geri alırız, hem de faiziyle. o ülkeye dünya bankası ya da kardeş kurumlardan kredi ayarlarız. ayarlanan kredi "asla" o ülkenin hazinesine gitmez. o ülkede ‘proje‘ yapan bizim şirketlerimizin kasasına girer. enerji santralleri, sanayi alanları, limanlar, dev havaalanları yapılır. aslında insanların işine yaramayan bir yığın beton. bizim şirketlerimiz kazanır o ülkedeki birileri de nemalandırılır. toplum bu düzenekten hiçbirşey kazanmaz. ama ülke büyük bir borcun altına sokulmuş olur. bu o kadar büyük bir borçtur ki ödenmesi imkansızdır. plan böyle işler. sonunda ekonomik danışmanlar/tetikçiler olarak gider onlara deriz ki; "bize büyük borcunuz var ödeyemiyorsunuz. o zaman petrolünüzü satın, doğal gazınızı bize verin, askeri üslerimize yer gösterin, askerlerinizi birliklerimize destek olmaları için savaştığımız bölgelere gönderin, birleşmiş millletler de bizim için oy verin! elektrik su kanalizasyon sistemlerinizi özelleştirin! onları amerikan şirketlerine ya da diğer çok uluslu şirketlere satın..." sosyal hizmetleri, teknik sistemleri, eğitim kurumlarını, sağlık kurumlarını hatta adli sistemleri ele geçiririz. bu, ikili, üçlü, dörtlü bir darbeler serisidir."
-
original ismi ile: confessions of an economic hit man - john perkins
chas. t. main adli bir amerikan sirketi adina calistigi yillarda, gelismekte olan ulkelerin enerji planlamalarini ve enerji ihtiyaci tahminlerini yapmakla yukumlu john perkins adli sahsin ani ve itiraflarini iceren bi "best-seller" kitap...
perkins'e gore, corporatocracy, amerika'nin 20.yy'daki muthis somuru yonteminin adi... bu oyunda her firmanin farkli bir rolu var. main ve perkins acisindan bu planin isleyisi ise kisaca soyle:
1). abd, gelismekte olan ulkelere enerji planlamalari icin danismanlik hizmeti sagliyor.
2). bu sirketler, ulkelerin enerji ihtiyaci tahminleri kasten sisiriyor.
3). hukumetler, tahmin edilen enerji ihtiyacini karsilayabilmek icin baraj, elektrik dagitim hatlari, su aritim tesisler vs insa etmeleri gerektigine ikna ediliyor.
4). bu devasa projeler icin hukumetlerin dünya bankası'ndan odenmesi imkansiz derecede asiri yuklu borclar almasi saglaniyor.
5). evet, borcu alan ulke zokayi yutmus durumda artik... para dunya bankasi'ndan dogrudan yuklenici amerikan firmalarina gectigi icin borclanan ulkeler aslinda parayi hic gormuyor.
6) asiri sisirilmis ekonomik buyume tahminleri dogal olarak gerceklesmeyince, bu zavalli ulkeler borclarini odeyebilmek icin amerika'nin (dunya bankasi ve imf'nin) her talebine he demek zorunda kaliyor; ve bechtel, halliburton, brown and root, vs gibi amerikan hukumetine yakin firmalarinin goz gore gore ulkelerine tecavuzune izin veriyor.
perkins'in ozellikle guney amerika'dan verdigi vurucu ornekler, ve bahsi gecen sirketlerin ceo'larinin zaman icinde amerikan hukumetlerinde ve dunya bankasinda vs cok kritik pozisyonlarda gorev almis/aliyor olmasi (dick cheney, robert mcnamara, george shultz, vs vs) bu iddialarin gerceklik ihtimali epey artiriyor... bildigin mafyavari bir duzen var, ve bunu gormemek icin biraz inatci olmak lazim...
perkins genel resim itibari ile gercekleri soyluyor, ve asil onemli olan bu, ki petrol sektorunde calisan biri olarak dogrulayabilecegim hususlar mevcut, ancak, yazarin kitaptaki sahsi hikayelerinin dogrulugu konusunda ciddi suphelerim var.
asiri islevsel tesadufler cok fazla; perkins'in iran'da yamin ile, endonezya'daki genc ile, yine iran'da bi barda ortaokul arkadasi farhad ile, new york'ta afgan amca ile filan karsilasmalari hep hayal urunu kokan hikayeler... ayrica oscar torrijos ile ahbapligi da uydurma gibi geldi... kari-kiz hikayelerine zaten hic girmiyorum, ama ic huzurunu bulurken anlattigi yureginin gittigi yere git kivamindaki tavsiyeler hic inandirici degil...
bi de dilini tutmasi ve sirlari saklamasi karsiliginda surekli ve yillarca "rusvet" yedigini itiraf eden bir adamin, sirf kizina daha guzel bir dunya birakmak niyetiyle birden erdemli kesilip her seyi aciga dokmesi de bana oyle pek inandirici gelmiyor, belli ki saglam bir ayak degil...
ayrica perkins "shamanic techniques for global and personal transformation"; "spirit of the shuar: wisdom from the last unconquered people of the amazon"; "psychonavigation: techniques for travel beyond time" vs gibi daha adindan sikimsonik oldugu belli olan kitaplar yazmis bi adam... ne kadar guvenilir, size birakiyorum...
netice itibariyla, perkins'in aslinda ciddi olan dogrulari anlatigini, ancak bunu erdemli olmak icin degil, firsattan istifade etmek icin yaptigini dusunuyorum... yani parayi kirmak ve imajin dibine vurmak icin yeni yontemin cevreci, antikapitalist soylem satmaktan gectigini gormus bir uyanik oldugundan supheleniyorum sozluk... gene de bu kitap onemli, ve bir cok insanin uyanmasina yol acmis olabilir...