cern ve higgs bozonunun 25 asırlık hikayesi

geçtiğimiz pazar gerçekleşen etkinlikte, cern ve higgs bozonunun 25 asırlık hikayesi'ni, CERN'in en kapsamlı deneylerinden ATLAS deneyi üyesi Doç. Dr. Veysi Erkcan Özcan'dan dinledik. etkinlik vasıtasıyla tanıştığımız erkcan hoca oldukça bilgili, naif ve kafa dengi bir bilim insanı. anlatımını, yaklaşımını, hayata bakış açısını ve fikrini çok beğendim.

yaklaşık iki saat süren sunum iki bölümden oluşuyordu. ilk bölüm cern laboratuvarının, hızlandırıcının ve deneylerin kapsam ve amaçlarına dair teknik, ikinci bölüm ise hocanın kendi deyimiyle felsefi çerçevesini çiziyordu. cern'de yapılan deneyler, elde edilen bulguların yansımaları, evrene dair meramımıza katkısı gibi başlıklar hikayenin kökeni ve gelecek öngörüsüyle birlikte aktarıldı.

salondaki kitlenin büyük oranda benim gibi amatörlerden oluştuğunu düşünürsek; oldukça doyurucu, takip edilebilir ve anlaşılır bir sunum oldu. yalnız sanırım salon amiri ve düzenleyiciler arasındaki bir anlaşmazlıktan ötürü salonu erken boşaltmak durumunda kaldık. sunum sonundaki soru-cevap bölümüne yeterince vakit kalmadı.

27 kilometrelik çapa sahip dairesel büyük hardon çarpıştırıcısı (LHC), parçacıkları ışık hızının %99,9999 oranında hızlandırıp çarpıştırıyor. deneyden elde edilen veriler büyük patlamadan sonraki birkaç saniyeye kadar projeksiyon oluşturabiliyor. ancak o birkaç saniyede gerçekleşen mevzular da sır perdesinin önemli bir bölümünü oluşturuyor. eldeki teknoloji ile üretilecek, dünyanın çevresini saran hızlandırıcı bile büyük patlamaya kadar ışık tutamıyor. henüz.

hızlandırıcının ardındaki temel mantığı "kamyonların çarpıştırılması" örneği ile açıklayan erkcan hoca, yüksek hıza ulaştığımızda elde edeceğimiz detayın büyüdüğüne vurgu yaptı. bu %99,9999 oran benim bir süredir aklımı kurcalıyor. deneyler kapsamında, neden ışık hızına belki de üzerine çıkamıyoruz? çıkabiliyorsak neden çıkmıyoruz? çıkıyoruz da ölçüp gözlemleyemiyor muyuz? fırsatım olsa bu soruları yöneltecektim hocaya, eposta ile yanıt bulmaya çalışacağım.

etkinliğine bilet bulamayan, katılamayan arkadaşlara notlarımı aktaracağıma dair söz vermiştim. sözümü yerine getirmeyeceğim, ama daha güzel bir şey yapacağım.

fizikist, konuşmaları canlı olarak periskop üzerinden yayınlıyor. pazar günkü konuşmayı izlemek için ise bağlantıyı takip edebilirsiniz:

* fizikist @periscope
* etkinlikten kareler

periskop yayını kaldırılmış. alternatif bağlantılar: #50317