charles fourier

engels'in ütopik sosyalizm ve bilimsel sosyalizm kitabı ile adı duyulan ütopik sosyalist. kendisi pek bilinmez, ütopik değerler affettiği için felsefesine de ilgi gösterilmiyor. fransız radikal demokratlardan uzak kalmıştır. etienne cabet ile fourier gerçek ütopistlerdir. ama saint simon'un seküler sanat ve felsefe mirasının değişim geçiren hak sahibidir adeta. güç olan yanı fazla ilginç olmasıdır. sınıflandırmak zordur. çağının en hoşgörülüleri arasında bile fazla egzantirik durur. bunun nedeni hayal gücüydü. hayal gücü sayesinde sınır tanımaz yazılar çıkarmıştır. içgüdülerin baskı altına alınmasının zorlama ve mutsuzluk kaynağı olduğunu savunur. gezegenlerin hermafrodit, yıldızların canlı olduğunu söyler. abartılmış hayallerinden biri sadece bu. çıkış yolu bulamayan şair ruhuna sahiptir.

insanların gerçeklere uygun şekilde hareket etmesi için bunların dile getirilmesinin yeterli olacağına inanacak kadar rasyonalistti. ama gerçek ilerlemenin insan mutluluğunu yok edecek aletleri imal etmekten başka bir şey olmadığı şeklinde kahince yorumları da vardı. zamanının burjuva toplumunun eleştirisini materyalist bir doktrin bağlamıyla anlatan ilk yazardı. demokrasiye inanmadığı için sosyalist olmuştu. ihtilal sırasında başına gelenler yüzünden jakobenlerden tiksinirdi.

fourier'nin kitabında da tasavvur ettiği komünlerine falanster denir. rızaya dayalı ve devlet yoktu. aynı zamanda 1832'de yayımlanmaya başlayan dergisinin adıdır. bu modeli toplumcuydu. mümkün olduğu kadar kamu düzenlemesiyle, kişisel özgürlüğü kombinlemeye çalışmıştır. dış dünya ile alışveriş tutulup, üye sayısı 1600-1800 arasında olacaktı. üyeler aşırı uzmanlaşmanın sıkıcılığından kurtarmak için periyodik olarak iş değiştirecekti.

tüm bunların yanında zamanından hiç beklenmeyecek şekilde radikal bir feministti. kadın erkek eşitliğine inancı tamdı. bencilliğe ve sosyal bölünmelere götürebilir diye evliliğe sempati duymazdı. kadını haksız olarak eve indirgiyor ve onun doğal yeteneklerinin gelişmesini engelliyor der. kuramsal esaslar sağlandıktan ve gereksiz cinsel ve sosyal baskılardan kaçtıktan sonra çelişkisiz toplum kurmak mümkündü düşüncesine göre. tüm bu aykırı fikirlerine rağmen ateist de değildi.

fourier dadadan sitüasiyonizme uzanan avangard hareketlerin atası sayılır. ona göre birtakım tutkular formlarla özdeştir. bu özdeşlik toplumsal formlarla estetik formların örtüşmesine kadar varır. böylece estetik ve toplumsal armoni yaratıcısı tanrı mertebesindeymişçesine değer kazanır. fourierist devrimcilik ve cemaatçilik abd'nin feminist ve işçi hareketlerinde etkili olmuştur. avangard manifestolar öyle ya da böyle fourier'nin davasını gütmüşlerdir. balzac gibi çağdaşlarının desteğini almıştı.