thomas bernhard'ın sınıflandırılamaz romanlarından biri. bernhard bu kitapta da geçmişiyle, kendisiyle, ailesiyle, tarihle yüzleşiyor. yine bir cenaze var ve bu kahramanı düşünmeye itiyor. cümle sekansları muazzam. akıp gidiyor resmen. çevirisi de çok iyi. lezzetli bir kitap.

"düşünülen her şey ve böylesi düşünmeyle ele alınanlar, dedi, politiktir, bütünüyle politikleşmiş bir dünya ve bu dünyayı hareket ettiren bütünüyle politikleşmiş bir toplumla işimiz. aslında insan bütünüyle politik bir varlık, nasıl davranırsa davransın ya da ne yaparsa yapsın, hatta bu gerçeği istediği an inkar etsin, fark etmez."

"her şey neyse odur, başka bir şey değil. biz kendimiz için algıladığımız her şeyi yani gördüklerimizi ve içimizden geçirdiğimiz her şeyi sürekli anlamlandırmalara ve bilmecelere bağlarsak önünde sonunda deliririz diye düşündüm."

"biz hep belirli bir ana bağlıyız, belirli bir anın altı çizilmiş. o an geldiğinde o anın geldiğini bilmeyiz, ama doğru andır. varolduğumuz kadar en yüksek yoğunlukta yaşarız, diye yazmış roithamer."

"insan dehşetliğin, ki herkesin yaşamında böyle bir dehşetlik vardır, üzerine gitmeli ve onu gerçekleştirip tamamlamalı, ya da böyle bir dehşetliğin içine girmeden bu dehşetlik tarafından kendinin mahvolmasına izin vermeli. bu yüzden insanlar yaşamlarının belli bir yerinde ve de her zaman yaşamlarının buna yönelik önemli bir yerinde yaşamlarının dehşetliğinin üzerine gitmeliler mi yoksa bu dehşetin içine dalmadan dehşetlik tarafından mahvedilmelerine izin mi vermeli arasında gider gelirler. çoğu bu dehşetlik tarafından kendilerini mahvetmeyi yeğlerler, üzerine gitmek yerine, çünkü doğaları dehşetin üzerine gitmeye ve gerçekleştirmeye ve tamamlamaya uygun değildir, bu doğa böylesi bir dehşetlik tarafından onlar üzerine gitmeden mahvedilir. daha o zaman ortaya çıkan fikir çoğunu mahveder, diye yazmış roithamer. ve sanat yapıtı olarak böylesine bir dehşetlik, yaşamsal sanat yapıtı olarak, bu dehşetlik ne olursa olsun ve her insanın böylesi, kendi doğası her zaman böylesi bir olanak olduğu için böylesi bir olanağı vardır, insanı oluşturan bütünlük içinde bunun üstüne gitmesi ve gerçekleştirmesi ve tamamlaması gerekir."