Kimdir?
edip cansever (8 ağustos 1928–28 mayıs 1986), türk şair.
8 ağustos 1928’de istanbul’da doğdu. istanbul erkek lisesi’ni bitirdi. kapalıçarşı’da turistik eşya ve halı ticareti yapmaya başladı. 1976’dan sonra yalnızca şiirle uğraştı. bodrum'da tatildeyken beyin kanaması geçirdi, tedavi için getirildiği istanbul'da 28 mayıs 1986’da yaşamını yitirdi.
ilk şiiri 1944'te istanbul dergisinde yayınlandı. yücel, fikirler, edebiyat dünyası, kaynak dergilerinde çıkan ilk gençlik şiirlerini "ikindi üstü" kitabında topladı. bu şiirlerde varlıklı, her şeye yaşama sevinciyle bakan bir gencin avarelikleri, duyguları ön plandaydı. 1951'de "nokta" dergisini çıkardı. bu dergi genç şairlerle ve yazarlarla tanışmasını sağladı. ilk kitabından 7 yıl sonra yayınladığı "dirlik düzenlik" bu dönemin ürünüdür. bu kitaptaki şiirlerde düşünceyi dil içinde eritmeye yönelen, özlü bir söyleyiş ve çarpıcı biçim arayan, toplumsal eleştiri için mizah aracını kullanan bir tutum görüldü. 1957'de yayınlanan "yerçekimli karanfil" ile kendisine özgü bir şiir evreni kurdu. ikinci yeni akımının özgün örneklerini verdi. yenilik, pazar postası, yeni dergi gibi dönemin sanat yayınlarında şiirsel canlılığı besleyen şairlerden biri oldu. şiirinde zamanla sevinç yerini bunalıma, toplumsal dengesizlikleri eleştirme kaygısı yerini yıkıcı bir umutsuzluğa bıraktı. "dize işlevini yitirdi" gerekçesiyle yeni arayışlara yöneldi. şiirde tiyatrodan esinlenen diyaloglar kullandı. "nerde antigone", "tragedyalar", "çağrılmayan yakup" bu dönemin ürünleri. yine de ikinci yeni içindeki bazı şairler gibi anlamsızlığı savunmadı. kapalı, anlaşılması güç, yine de anlamdan ayrılmayan bir şiire yöneldi. çok farklı imgeler kullanırken bile düşünce öğesini gözardı etmedi. yapıtlarına tutarlı bir bütünlük kazandırdı. şiirinde düzyazı olanaklarını kullanmaktan da çekinmedi. yalnız şiirleriyle değil tepkileri ve yaşama biçimiyle de kendisinden söz ettirdi. sürekli yazan, yayınlayan bir şair olarak ilgileri hep üstünde tuttu.
şiir kitapları
ikindi üstü (1947)
dirlik düzenlik (1954)
yerçekimli karanfil (1957)
umutsuzlar parkı (1958)
petrol (1959)
nerde antigone (1961)
tragedyalar (1964)
çağrılmayan yakup (1966)
kirli ağustos (1970)
sonrası kalır (1974)
ben ruhi bey nasılım (1976)
sevda ile sevgi (1977)
şairin seyir defteri (1980)
yeniden (1981)
bezik oynayan kadınlar (1982)
ilkyaz şikayetçileri (1984)
oteller kenti (1985)
hikaye ve romanları
gül dönüyor avucumda (ölümünden sonra, 1987)
şiiri şiirle ölçmek: şiir üzerine yazılar, söyleşiler, soruşturmalar. hazırlayan: devrim dirlikyapan. yapı kredi yayınları, 2009.
ödüller
1958 yeditepe şiir armağanı: "yerçekimli karanfil"
1977 türk dil kurumu şiir ödülü: "ben ruhi bey nasılım"
1982 sedat simavi edebiyat ödülü: "yeniden"
-
biz,
aykırıya,
ayrıntıya,
ayrıksıya,
azınlığa tutkunuz.. -
"ben sanki bir gazetenin hiç okunmayan yerlerindeyim"
"kim ne derse desin ben bu günü yakıyorum, yeniden doğmak için çıkardığım yangından."
"bir bakın, uyanıp kalkınca çocuk olmalarım var benim."
"gitsem de her yerde biraz vardır. hatırda zamansız bir plak. bir otel kapısı, biraz istasyon. vardır o seninle birlikte olmak. buluşur çok uzaktan ellerimiz. ve nasıl göz gözeyiz ansızın bir infilak."
"unutulmuş gibiyim ben. ve insan bir bakıma unutulmuş gibidir. bilmem ki nasıl anlatmalı? yalnız bile değilim."
güzel adamdır edip cansever. -
yeşil ipek gömleğinin yakası
büyük zamana düşer
herşeyin fazlası zararlıdır ya
fazla şiirden öldü edip cansever
cemal süreya -
"bakmayın etrafımda çok insan dolandığına, sırılsıklam yalnızım aslında." -
yerçekimli karanfil'den sonra en güzel şiirlerinden biri "kaktüs"tür.
sonunu istemiyorum sessizliğin
yokluğu istemiyorum bu akşamüstü çınlamasında
yüzümü dizlerime dayıyorum, bitiştiriyorum
kollarımı da
bir kaktüs olmalıyım ben, dışıma yağan bir sağnak
olmalıyım
uçsuz bucaksız dünyada
güneşin doğuşunu bekleyen.
ufukta ansızın bir ışık çizgisi
avuçlarımdayım belki. -
ölümünün 30. yılında en sevdiğim şiiriyle anıyorum çağrılmayan yakup'u.
***
anısındayım
hafifçe ısırılmış bir elmanın dilimindeyim
elmanın kokusundayım
anısındayım -kimbilir kimin-
anılarda görünür, düşlerde görünmez insan
düşlerde görünen anlamlardır
özelliklerdir bir de belli belirsiz.
ve
insansız anı yoktur. var mıdır?
*** -
turgut uyar gözünden bakılınca;
"kırmızı bir atkı al sade, yalnızlığını saklar.
edip cansever okuma bu mevsim ruhunu sakatlar." -
vaktinden önce anlamanın şaşkınlığı mı
vaktinde anlamanın sevinci mi
ya da biraz geç kalmanın
o gereksiz tedirginliği mi
hangisi ?
ama belli ki sonundayız her şeyin
en sonunda. -
cemal süreya gibi edip cansever de tomris uyar hayranıdır. her yıl tomris uyar'ın doğum gününde bir şiir yayınlamış ve hayranlığını anlatmıştır bu şiirlerde. tomris uyar, kendisi için şöyle der:
''sevgililik ya da aşk duygusu zamanla yara alabiliyor, örselenebiliyor, bitebiliyor. bitmeyen tek aşkın, gerçek ve lirik bir dostluk olduğunu edip cansever öğretti bana." -
"ve yürürlükten kalkmış bir sözü tekrarlıyorum: sevin ki her şey olur
sevin ki her şey olur
olmuyor, biliyorum."
ne çıkar onlar bizi anlamasa da be edip abi? eh, yani ne çıkar? hiçbir şey... hem ne gelir elimizden insan olmaktan başka, değil mi?