sözlük anlamı 'açıklık' olan fransızca bir kelimedir. terim anlamı olarak, demiryollarında trenin üzerinde gittiği iki ray arasındaki uzaklık, açıklık demektir. ray yuvarlanma yüzeyinin (ray mantarı) üst seviyesinden 14 mm aşağıda ve aşınmamış rayda standart ekartman 1435 mm'dir. ekartmanın tolerans değerleri dışına çıkması (1426 mm'nin altına inmesi veya 1490 mm'nin üzerine çıkması) lokomotif ve vagonların raydan çıkmasına neden olur. virajlarda demiryolu taşıtlarının tekerlek çıkıntılarının ray kenarlarına sürtmeden rahatça dönebilmelerini sağlamak için hat açıklığı, tolerans değerleri içinde kalmak üzere arttırılabilir ki buna 'sürekartman' denir.
peki neden 1400 değil, 1500 değil de 1435 mm? eski roma'da kullanılan at arabalarının dingil açıklığı 1435 mm olarak ölçülmüş ki bu da yan yana duran iki atın birbirlerine değmeden rahatça gidebildikleri ölçü imiş. toplum ne kadar gelişse de bazı alışkanlıklardan vazgeçilemiyor, demiryolları ilk yapılmaya başladığı dönemlerde daha önce kullanılan atlı arabalar da üzerinde gidebilsin diye bu açıklık kullanılmış. fakat bütün ülkeler aynı ekartmanı kullanmıyor, bu da ekstra bilgi.
ikinci olarak ekartman terimi aynı zamanda ve aynı sözlük anlamıyla optik biliminde de kullanılır. gözlük camında ve çerçevesinde genellikle iki farklı değişken olur; birincisi cam ekartmanı denilen ve gözlük camının en büyük yatay boyutunu tanımlayan değişkendir ki 40-70 mm. aralığında olur. ikincisi çerçeve ekartmanı denilen ve iki gözlük camını birbirine bağlayan köprünün yatay boyutudur ki bu da 14-24 mm. arasında bir uzunluğu tanımlar. gözlüğün genelde sol sapının iç kısmına kodlanır, önce cam ardından çerçeve ekartmanı yazılır (örneğin: 54#17 gibi).