-
(bkz: kökenbilim) -
bir kelimenin, hangi dilden geldiğini, ilk halini gösteren, kelimenin daha sonrasında yapım ekleri alarak nereye evrildiğin gösteren bilim dalı.
sözcük evrim bilimi diyebiliriz etimolojiye.
ilk türk etimolog; kaşgarlı mahmut.
kaşgarlı, dîvânu lugâti’t-türk’ü yazmıştır.
etimoloji için kullanılan en eski türkçe kelime ise ''ujik boşgut'' kelime bilimi'dir. -
ujik boşgut diye bir tabir ve köken olarak sözlüklerde yer alan bir kelime yoktur. nerden uyduruyorsunuz böle şeyleri kuzum.
güncel lügata bakmanısı öneririm -
"ujik boşgut" değil de"ujik boşgutı" diye bir tamlama vardır. tekrar ediyorum tamlama. eğer o sondaki ı olmasa tamlama olmuyor. (çok uzun açıklaması var, buraya yazmayayım.)
"......... 11. yüzyılın (?) ilk yarısında Eski Uygurcaya çevrildiği düşünülen Çinli Budist Hacı Hsüan-Tsang’ın seyahatnamesinde yer alan 字學 zixue (sözcük bilimi) sözü Uygurcaya ujik boşgutı olarak çevrilmiştir.
Çincesinden aynen çevirisi “hece/kelime bilimi” anlamına gelmektedir.
ujik için genellikle iki açıklama yapılır: 1. Soğdca wj’k “hece”; 2. Çince “harf, karakter” anlamındaki 字 zi sözünden gelmektedir. Boşgut ise ET (eski türkçe--> yani 8-11. yüzyıllar arası) bir kelime olup “bilim, öğreti” anlamlarına gelen bir sözcüktür. Boşgut ile aynı kökten boşgun- “öğrenmek, çalışmak, alıştırma yapmak”, boşgutçı “öğrenci / öğretmen” (bilme, öğrenme işiyle uğraşan), boşgutlug “öğrenen, öğrenmiş, öğretili”, boşgutsuz “öğretisiz, (artık) öğrenmeye ihtiyacı olmayan” gibi sözcükler de vardır."
bu açıklamalar bana ait değil. dergi park'ta bir araştırma metninden alıntıdır. görmek isteyenler, sol dizilişte 4. sayfanın sonu ve 5. sayfanın başına bakabilir. yazar ayrıca bunları neden ve nasıl yazdığının da kaynakçasını dipnotlarıyla vermektedir. bakınız