-
bir roma aşığı olarak oynamayı çok sevdiğim mod extended timeline modu. bilmeyen varsa hemen indirmeli o modu. milattan sonra 51 yılından başlatabiliyorsunuz. tarih aralıkları olarak en son 2015 yılını seçebiliyorsunuz. adamlar ışid'i, suriye'deki iç savaş'ı, rusya'nın kırım'ı ilhak etmesi gibi detayları eklemişler. 2015 yılından sonra 9999 yılına kadar oyun devam ediyor. ama tabii ortaçağ-rönesans simülasyonu olarak hazırlanmış bir oyun modlarla 2015 yılında çok sırıtıyor, yine de oynanabilir.
roma aşığıyım demiştim. extended timeline modunda en sevdiğim şey roma imparatorluğu'nu alarak başlamak. eğer roman-parthian war timeline'ını seçerseniz, perslerle kanlı bir savaşta buluyorsunuz kendinizi. imparatorluğu korumak şart. bu dönemlerde roma'yı özellikle zor yapabilmek için national unrest(ülkedeki huzursuzluk seviyesi) oldukça yukarılara çekilmiş, yanlış hatırlamıyorsam yüzde 30 etkiliyordu. manpower(ülkede savaşabilecek eleman sayısı) yine olumsuz olarak başlıyor, çünkü özel event eklenmiş modda, evet doğru bildiniz: pax romana.
pax romana adlı özel bir modifier ve ona bağlı event eklenmiş. roma barışı olduğu için manpower seviyenizi tam kullanamıyorsunuz. artık insanlar askere mi gelmek istemiyor, roma mı çağıramıyor orasını tam bilmiyorum. ama karşı taraf daha avantajlı. huzursuzluk var, o kadar fazla yok, ama yine de var. bir de benim gibi en zor seviyeyle başlarsanız moda, yani etrafınızdaki tüm devletler size karşı daha agresif olacak, o zaman tadından yenmiyor.
perslerle savaşabildiğiniz ms 58 yılı haricinde, daha ileri tarihleri oynayabiliyorsunuz. mesela en sevdiğim tarihlerden birisi ms 117. roma imparatorluğu'nun en geniş sınırlarına ulaştığı yıl. bundan daha ileri gidemeyecek. o tarihte oynamasanız bile açın bir göz atın. adamlar antik avrupa birliği kurmuşlar, gel de hayran kalma! o tarihte pax romana ile birlikte tam bir baba gibi,affedici büyük abi gibi hissediyorsunuz. emperyalizm damarlarınızda dolaşıyor o anlar. o minik minik devletlerin kaderlerini etkileyebilecek güçtesiniz. küçük küçük devletler, germannia bölgesindeki cermen kabile devletleri, britanya adasındaki pictii'ler, afrika'daki adını bile hatırlamama gerek olmayan küçük devletler. ve tabii persler.
roma'nın ihtişamını yaşadığım anlarda kendimi yan yatarak vişne yiyen roma imparatoru gibi hissediyorum(böyle bir kullanıcı adı vardı sanırım). haritada emperyalizm v1.0 oynuyorsunuz gibi, küçük devletleri savaştırıyorsunuz, barıştırıyorsunuz, garantörlük yapıyorsunuz, bazen kafanız atıyor direk siz müdahale ediyorsunuz. böyle anlarda pax britannica'yı, günümüzdeki pax americana'yı daha iyi anlayabiliyorum. en güzeli de, küçük devletleri vassal'ınız haline getirip, aradan bir 5-10 yıl geçtikten sonra topraklarınıza katabiliyorsunuz. ancak yine de fazla rahat olmamak lazım. mesela cermen kabileleri hep birbirleriyle müttefik. keyiften birisine saldırayım derken 8-10 devletle savaş haline bulabiliyorsunuz kendinizi. persler zaten zayıf anınızı kolluyor. savaşa girip biraz manpower kaybederseniz persler dalabilir.
tabii persler orada, ortadoğu ile asya'yı birbirine bağlayan topraklarda bölüm sonu canavarı gibi bekliyor. arada onlarla savaşıp roma lejyonlarının gazını almak gerekiyor.
tabii roma imparatorluğu'nu yönetmek bu kadar kolay olmasın diye modifier'lar eklemişler ama maalesef durumu çok zorlaştırmıyor. eğer oyunun menülerine falan alışkınsanız, oyun çok kolay geliyor. çünkü roma imparatorluğu krallık olduğu için, gerçek tarihte en büyük zorlukları basiretsiz imparatorlar, saçma sapan diplomatik kararlar vesaire ile yaşamışlar. oyunda basiretsiz imparator yok, siz varsınız. eu4 motoru ile roma'yı oynamak, anlayacağınız, pek zor değil.
hatta öyle ki, roma'nın yıkılışından sonra bizans'la oynasanız bile(bizans imparatorluğu ikinci favorim), neredeyse batı roma'nın yıkılışından sonra barbarlara bıraktığı toprakları geri alabilirsiniz. o anlar da zevkli aslında. bir jüstinianus gibi hissedebilirsiniz kendinizi. ms 500lü yıllarda(565'ti galiba), bizans'ın son şanlı imparatoruyla empati kuruyorsunuz, ordularınız eski roma'yı tekrar canlandırmak için italya'ya seferler düzenliyor falan. güzel yani. roma, bizans, güzel devletler.
oyunda tek bir zor taraf var, ki bu mod'lu mod'suz oynayın farketmez, isyanlar. mod'da roma'nın dinini pagan yapmışlar, çok tanrılı. yıl olmuş 150-200 hala zeus'lar mars'lar falan var. din değiştirebiliyorsunuz, ama halkın çoğunluğu pagan'sa resmi dini hristiyanlık yapmak büyük isyanlara gebe. koskoca imparatorluk çökebiliyor. pagan kalırsanız bu sefer isa'nın öğretileri gizliden gizliye dört bir yana yayılıyor, bir bakmışsınız devletin dini çok tanrılı ama halkın çoğunluğu hristiyan olmuş. bu kısımlar iyi ayarlanmış.
açıkçası europa universalis iv hakkında söyleyecek hiçbir şeyim yok. ne osmanlılar'ın umutsuzca avrupa'yı fethetme girişimleri, ne avrupa'daki küçük cermen devletlerinin sürekli birbiriyle, arada fransa'yla didişmesi, ne ingiltere ve ispanya'nın yeni dünya talanları, hiçbirini oynamak beni cezbetmediğinden, yalnızca extended timeline modu ve buna müteakip roma imparatorluğu hakkında konuşabilirim.
şunu gördükten sonra, kim takar osmanlı'yı, avrupa'yı, inka'ları.. hepsi boş geliyor.
son not: ticaret nasıl yapılır, para nasıl kazanılır falan onları yazmadım. yazmama gerek yok, bilinen dünyanın birçok ticaret merkezi oynadığım roma'nın sınırları içerisinde olduğu için, ticaret ve para konusunda sıkıntım olmadı. merchant ship ürettim ama öyle denizlerde dolansınlar, akdeniz'de hareketlilik olsun diye. -
isveçli paradox interactive'den çıkan ve şu anda dünyadaki sayılı adam akıllı strateji oyunlarından biri olan oyun. hileyle oynandığında zevki sıfıra inen bir yapısı olduğu için adam akıllı öğrenip oynamalısınız. ayrıca her eklenti paketiyle oyuna ayrı detaylar geldiği için hepsine sahip olmanız da oldukça iyi olur. oyunda yapabileceğiniz birkaç şeyi söyleyeyim;
- bir türk klasiği olarak 1444'de osmanlı olarak oyuna dalmak. 1453 yılına kadar anadolu'da siyasi birliği sağlamış ve bizans ile arnavutluk'u ortadan kaldırmışsanız artık her türlü fanteziyi uygulayabilecek durumdasınız. ister "kebab rules world" der her fırsatta önünüze gelen devleti yutar, ister "avrupa'yı rahat bırakalım" der ve doğuya doğru genişleyerek yeni bir makedonya imparatorluğu kurarsınız. isterseniz aşırıya kaçıp sibirya'ya kadar genişleyerek türk birliğini de sağlayabilirsiniz.
ancak bu tür fantezilere pek girmeden oynadığım 10-15 kadar osmanlı oyununda estetik sınırlar oluşturarak oynarım. bu durumda yaptığım en güzel devlet 1767'de devrimle cumhuriyet olan imparatorluk
-avusturya olarak oyuna başlayarak kutsal roma cermen imparatorluğu içindeki rakiplerinizi ortadan kaldırıp elektörleri kendinize bağlayarak protestanlık yayılmadan önce birleşik bir hre kurabilirsiniz ki bunu hiç yapmadım. benim daha değişik fantezilerim vardı
-moskova knezliği olarak oyuna başlayıp diğer slav devletlerini kendinize bağlayarak ve doğunuzdaki göçebe türk devletlerini susturarak büyük bir çarlık kurabilirsiniz. bunu yapmak oldukça hoştur çünkü genişleyebileceğiniz ve estetik sınırlar oluşturabileceğiniz çoğu alan vardır. aman ha sibirya'yı kolonize etmeyi ve istanbul'u tsargrad yapmayı unutmayın.
-oyunu yeterince öğrenince bizans olup "remove kebab" yapabilirsiniz.
-fransa ile alman devletleri dağıtıp erken bir napolyon dönemi yaşatabilirsiniz.
-oyundaki kendi devletinizi yaratma sistemi ve rastgele devlet seçeneği ile böyle sürrealist görüntüler ortaya koyabilirsiniz
benden bu kadar, sizlere iyi eğlenceler saygıdeğer krallar.