-
az önce elimden bıraktığım kitaptı karşılaştırmalı iktisat okulları ve sözlüğe girdiğim gibi başlığı görmemle dumur oldum.efenim kısaca şöyledir ki para sadece işlem amacıyla talep edilir reel ekonomiyi etkilemez(dikotomi) diğer ismi mübadele yaklaşımıdır. formülü m.v.= p.y.
not: bir keynesçi -
irwing fisher tarafından geliştirilmiştir.
mv = pt şeklinde ifade edilen mübadele denkleminden miktar teorisi'ne ulaşmak için bazı varsayımlar yapmak gerekir.
m : para miktarını
v : bir paranın bir yılda kaç kere el değiştirdiğini ifade eden "paranın dolaşım hızını"
p : fiyatlar genel düzeyini
t : ekonomideki işlem miktarını göstermektedir.
fisher, miktar teorisi'ni mübadele denklemi aracılığıyla açıklamaktadır.bu denklem daha sonra fisher denklemi olarak da ifade edilmiştir. fisher, paranın değerini açıklarken, para arzını ön plana çıkarmıştır. para miktarında meydana gelen bir artışın fiyatlar genel düzeyini etkilemesi, denklemde yer alan v ve t değişkeninin sabit kabul edilmesine bağlıdır.
-klasiklere göre paranın dolanım hızı kısa dönemde sabittir. çünkü, fiyatlarla ilgili beklentiler, halkın alışkanlıkları, tüketim eğilimi, ücretlerin ödeme sıklığı ve kurumsal düzenlemeler kısa dönemde değişmez.
-klasiklere göre ekonomide üretilen mal miktarını gösteren t'de kısa dönemde değişmez. çünkü klasikler ekonominin daima tam istihdamda olduğunu ileri sürmektedir. tam istihdamda olan bir ekonomide üretim faktörlerinin tamamı üretim sürecine dahil olduğu için kısa dönemde üretilen mal ve hizmet miktarını artırmak mümkün değildir. üretimi ancak uzun dönemde artırmak mümkündür. uzun dönemde teknolojik gelişme, nüfus artışı, emeğin ve sermayenin verimliliğinin artışı gibi nedenlerden dolayı üretilen mal miktarı arttırılabilir.
-klasiklere göre bu eşitlikte "v" ve "t" sabit olduğuna göre, para arzında (m) meydana gelecek bir değişiklik, fiyatlar genel düzeyinde (p) bir değişiklikle dengelenir. diğer bir ifadeyle, para arzında meydana gelen bir değişiklik aynı yönde ve aynı oranda fiyatlar genel düzeyini arttırır. örneğin klasiklere göre, para arzında meydana gelen %10'luk bir artış/azalış, fiyatlar genel düzeyini %10 arttırır/azaltır.
-modern miktar teorisine göre (monetaristler tarafından geliştirilen), para arzında meydana gelen bir artış aynı yönde fakat daha yüksek oranda fiyatlar genel düzeyini arttırır. örneğin, para arzında meydana gelen %10'luk bir artış, fiyatlar genel düzeyini %10'dan daha fazla arttırır.
miktar teorisi'ni gelirle çalışacak biçimde ele almakta mümkündür. işlemler yaklaşımının işlem hacmi ve buna bağlı olarak fiyatların belirsizliği konusunda karşılaştığı güçlük, miktar teorisi'nin gelir yaklaşımı ile ele alınması yönünde bir eğilimin oluşmasına neden olmuştur. bu durumda miktar teorisi, mv=py şeklinde ifade edilmektedir. bu denklemde t yerine, "y" kullanılmıştır. "y" reel geliri ifade etmektedir.
doç. dr. yüksel bilgili - karşılaştırmalı iktisat okulları kitabının 107 ve 108.sayfalarından alınmıştır.