himalayalar'dan can bulan bu nehir, hindistan'ın can damarıdır her manada. yaklaşık 2500 km uzunluğunda olması ve pek çok şehre uğraması elbet bunda bir etken olsa da; ganj'ın hindistan için var oluş sebebi bambaşka...

sadece su ihtiyacının karşılanması dışında bir tapınak. ayin yeri, hatta mezarlık... evet su içtikleri, yıkandıkları, her ne kadar yasak olsa da ölülerini sulara bıraktıkları bir nehir.

bilindiği gibi dünyanın bu kadar çok nüfusuna sahip bir ülke olunca kirlilik düzeyi bilinenlerin de üzerinde oluyor. bu insanlar nasıl yaşıyor peki diyoruz; ama yıllar yılı bağışıklık sistemlerinin buna göre şekil aldığını söylemek doğru olur.

neden yapılan ölçümlerin tam 3000 kat üzerinde kirli bu nehir?

bir kere sanayileşmenin artışıyla birlikte bütün kirli sanayi atıkları ve fosseptik atıklar buraya gönderiliyor.

üst satırlarda belirttiğim gibi yasak olmasına rağmen yoksul halk yakamadığı ölülerini nehre bırakıyor. hamile kadınların ve evlenmeden ölen genç kızların da yakılması inançlarına göre uygun olmayınca; yine nehrin sularıyla bütünleşen cesetler açıklarda pek çok hayvanın da avı oluyor. müthiş bir kirlilik! akıl almaz sahneler var gerçekten... kimilerinin de ölülerini yakıp küllerini bu nehre savurduğunu söylemeden geçmeyelim tabi.

nil'ın mısır için taşıdığı mana, ganj'ın hindistan için taşıdığı mana ile eş değer görünse de, ganj etrafında gerçekleşen ritüeller (bkz: kumbh mela) ona daha derin anlamlar yüklüyor.

bu haliyle aslında bende çok merak uyandırıyor olsa da gidenlerin yorumları, alışılmadık mekanın alışılmadık yaşam düzeni derken; gizemini koruyor tarafımdan.