dünyanın en büyük iç denizidir. tarihsel süreçte, karadeniz ve aral gölü ile birlikte doğu avrupa ve türkistan'a yayılan büyük bir denizin parçası iken, zamanla yer kabuğunun yükselmesi sonucu karadeniz ile olan bağı kesilmiştir. su düzeyi bugün, karadeniz'in su düzeyinin 28 metre aşağısındadır.

hazar denizi'nin suyu oldukça tuzludur. sadece kuzeyde, volga ırmağı'nın hazar denizi'ne döküldüğü yerde sular tatlıdır. gelgit olaylarının görülmediği denizde, zaman zaman şiddetli fırtınalar çıkabilir.

hazar denizi'nde balıkçılık özellikle rusya için çok önemlidir. bu sularda avlanan başlıca balık, mersin balığıdır. mersin balığının yumurtalarından, dünyanın en pahalı yiyeceklerinden birisi olan havyar elde edilir ve buradan tüm dünyaya satışı yapılır. astrahan, bakü, türkmenbaşı, aktay, shevchenko ve bender enzeli şehirleri, hazar denizi'nin başlıca limanları ve doğal gaz çıkarım tesisleridir.