-
- okudum
- okuyorum
- okumak istiyorum
-
youreads puanı (8.78)
kara kitap, nobel edebiyat ödülü sahibi orhan pamuk'un 1990 yılında yayımlanan romanıdır. pamuk'un bu romanı dünya çapında çokça konuşulmuş, belli başlı dillere çevrilmiş, pamuk'un daha da ünlenmesine katkıda bulunmuştur. bu kitaptan birkaç yıl sonra nüket esen tarafından "kara kitap üzerine yazılar" adlı bir eleştirel eser de yayımlanmıştır. bu eserde de ünlü eleştirmenlerin kara kitap hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir. kitap şeyh galip'in hüsn ü aşk adlı eserinin günümüze uyarlanmış halidir. kitaptaki milliyet yazarı "celal salik" mevlana celaleddin rumi; avukat galip, mevlana'dan 5 yüzyıl sonra mevlevilik yolunda şeyhlik düzeyine erişmiş şeyh galip'tir. galip, hüsn ü aşk'taki erkek kahraman aşk'ı; rüya ise kadın kahraman hüsn'ü temsil etmektedir.
(kitap bilgisi vikipedi'den alınmıştır.)
-
şöyle biter bu 'yazı': ''hiçbir şey hayat kadar şaşırtıcı olamaz. yazı hariç. yazı hariç. tek teselli yazı hariç.''
hayat kadar komplike başka ne vardır ki? bütün bir hakikat bu hayatta saklı değil midir? o halde bundan şaşırtıcı başka ne olabilir? belki yazı. hissederek yazılmış bir yazı. düşleyerek yazılmış bir yazı. evet insanın yaptığı en büyük icat: yazı!
gidebildiğimiz en eski dönemleri hayat kadar ilginç kılan o dönemin yazıları değil midir? eski dönemlerin hakikatleri yazılarda gizlenmemiş midir?
bir gün biz de bulacağız o 'esrarı' o'na yaklaştığımızı hissedeceğiz ilk olarak, ardından esrarın sesini duyacağız, gittikçe yakından gelecek o ses.. ve uzaklarda bir yerde ışığın altında parlayan ve bizi çağıran o esrarı göreceğiz, yaklaşacağız ve avcumuza alacağız o'nu, koklayacağız, tadacağız sonra ve bu kutlu an'ın şaşkınlığını, buruk mutluluğunu, her şeyini.. yazacağız, yazacağız, anlatacağız o'nu, ilk önce kendimize ardından diğer insanlara.. -
kitabın en güzel yanlarından biri de celal'in milliyet'te yazdığı yazıları okuyabiliyor olmamızdır ki hikayenin bir parçası olmak adına okuyucuya büyük kolaylık sağlar. -
beni en çok zorlayan kitap. 3 defaya başlayıp tamamlayamayınca okumaktan vazgeçmiştim kitapsız kalınca tekrar başladım bu defa bitirmeden bırakmamaya kararlıyım çok iyi ilerledim.
çok güzel kitap olduğunu bu okuyuşum da fark ettim ilk defa kendimi bu kadar verebildim sanırım. bi romanın satır aralarını okumak gibi biraz o yüzden okuması zor ama mutlaka okunması gereken kitaplardan. -
orhan pamuk'u, orhan pamuk yapan kitap. oğuz atay'ın özlemini kısmende olsa dindirebilmiştir. tek okuyuşla bitirilip sindirililecek bir kitap değil; her okunuşta farklı bir tat , farklı bir anlam veren bir kitaptır. celal salik'in yazıları tek başına bir dünyadır; hele ki, " boğazın suları çekildiği zaman" beni çok etkilemiştir.
kitap boyunca okuyucuya"insan sadece kendisi olabilir mi?" sorusunu sordurur.
kitabın içinden alınan bir hikayeden ömer kavur tarafından sinema filmi çekilmiştirgizli yüz -
ilginçtir, kara kitap'ın çatısının neredeyse tamamını oluşturan mesnevi'yi, mantık al-tayr'ı, hüsn-ü aşk'ı orhan pamuk ilk kez kara kitap'ı yazmaya başladığı dönemde, amerika'da misafiri olarak bulunduğu columbia üniversitesi'nin kütüphanesinde karşılaştığı ingilizce çevirilerinden okumuştur.(*:kara kitap'ın sırları) -
orhan pamuk'un en başarılı eseri olarak gösterilen kitap, edebi anlamda oldukça doyurucu. kitap bitiminde yorumlarıma devam ediyor olacağım. -
yky'nin 25. yıl özel baskısı açık ara en kötü kapak tasarımına sahip baskısı, iletişim'den çıkan 10. yıl özel baskısının yanına yaklaşamaz. yalnız, iletişim'den çıkan eski fotoğrafların olduğu kapak tasarımı da dahil olmak üzere tüm basımları can'ın kara tablolu kapak tasarımı olan baskısının yanına yaklaşamaz. neyse olan oldu, 25. yıl özel baskısı boşa harcandı. 50. yıl özel baskısında görüşmek üzere. -
türk edebiyatından çıkmış en iyi roman olduğu hususunda en ufak bir şüphemin olmadığı eser. öyle ya da böyle farklı bir tema üzerinden aşılabilir bir roman olduğu öngörülebilir, fakat atmosfer yaratma ve zenginlik bakımından türk edebiyatında aşılması neredeyse olanaksız bir kitap olarak görüyorum. -
kara kitap orhan pamuk'un baş yapıtıdır gözümde. okuması hayli zor olmasının yanı sıra insan bazen ürperdiği için de okuyamaz. geceleri çok fazla okumuyordum mesela. tabi bunda kapaktaki manken kadının da etkisi büyüktür. kitabın büyüklüğünü gösterebileceğim yegane örnek kitabın "boğazın suları çekildiği zaman" bölümüdür. onu da şöyle yapıştırayım:
boğazın suları çekildiği zaman
boğaz'ın sularının çekilmekte olduğunu farkettiniz mi? sanmıyorum. bayram şenliğine çıkmış çocukların keyfi ve heyecanıyla birbirimizi öldürdüğümüz bugünlerde hangimiz bir şey okuyup dünyadan haberdar oluyor ki? köşe yazarlarımızı bile, dirsekleştiğimiz vapur iskelelerinde, kucak kucağa yuvarlandığımız otobüs sahanlıklarında, harflerin tir tir titrediği dolmuş koltuklarında yarım yamalak okuyoruz. ben haberi bir fransız jeoloji dergisinde okudum.
besbelli, kısa bir zaman sonra, bir zamanlar 'boğaz' dediğimiz o cennet yer, kara çamurla sıvalı kalyon leşlerinin, parlak dişlerini gösteren hayaletler gibi parladığı bir zifiri bataklığa dönüşecek. sıcak bir yaz sonunda ise, bu bataklığın , küçük bir kasabayı sulayan alçakgönüllü bir derenin tabanı gibi yer yer kuruyup çamurlaşacağını, hatta binlerce geniş borudan şelaleler gibi gibi gürül gürül akan lağımların suladığı yamaçlarda otların ve papatyaların yeşereceğini tahmin etmek zor değil. kızkule'sinin bir tepenin üstünde korkutucu gerçek bir kule gibi yükseleceği bu derin ve vahşi vadide yeni, bir hayat başlayacak.
ellerinde ceza fişleri ile oradan oraya koşan belediye memurlarının bakışları arasında, eskiden 'boğaziçi' denen bu boşluğun çamurunda kurulmaya başlayacak yeni mahallelerden sözediyorum. gecekondularından, salaş bar, bar, pavyon ve eğlence yerlerinden atlı karınca lunaparklardan, kumarhanelerden, camilerden, derviş tekkeleri ve marksist franksiyon yuvalarından ve kapkaççı plastik atölyeleriyle naylon çorap imalathanelerinden...bu kıyametimsi kargaşanın içinde şirketi hayriye'den kalma yan yatmış gemi leşleriyle gazoz kapağı ve deniz anası tarlaları görülecek. suların bir anda çekildiği son günde karaya oturmuş amerikan transatlantikleriyle yosunlu ion sütunları arasında açık ağzıyla tarih öncesinden kalma bilinmeyen tanrılara yalvaran kelt ve likyalı iskeletleri olacak. midyeyle kaplı bizans hazineleri , gümüş ve teneke çatal bıçaklar ve bin yıllık şarap fıçıları ve gazoz şişeleri ve sivri burunlu kadırga leşleri arasından yükselecek bu medeniyetin antik ocak ve lambalarını yakacak enerjiyi uskuru bir bataklığa saplanmış köhne bir romen petrol tankerinden alacağını da hayal edebiliyorum. ama asıl hazırlıklı olmamız gereken şey, bütün istanbul'un koyu yeşil lağım şelaleleriyle sulayacağı bu lanet çukurda, tarih öncesinin yeraltından fokurdayan zehirli gazlar, kuruyan bataklıklar, yunus, kalkan ve kılış leşleri ve yeni cennetleri keşfeden fare orduları içerisinde çıkacak yepyeni bir salgın hastalığıdır. biliyorum ve uyarıyorum: o gün, dikenli tellerle karantinaya alınacak bu hastalıklı bölgede olup biten felaketler hepimizin içine işleyecek.
bir zamanlar , boğaz'ın ipek sularını gümüş gibi ışıldatan mehtabı seyrettiğimiz balkonlardan gömülemedikleri için alelacele yakılan ölülerden çıkan mavimsi dumanın aydınlığını seyredeceğiz artık. boğaz kıyılarındaki erguvan ve hanımellerinin bayıltıcı serinliğini koklayarak rakı içtiğimiz masallarda çürüyen ölülerin genzimizi yakan o küfle karışık kekre kokusunun tadını alacağız. balıkçıların sıra sıra dizildiği o rıhtımlarda boğaz akıntılarının ve bahar kuşlarının huzur veren şarkılarını değil, bin yıl süren genel aramaların korkusuyla denizel dökülen kılıçları, hançerleri , paslanmış pala ve tabanca tüfekleri ele geçirip ölüm korkusuyla birbirine girenlerin haykırışları duyulacak. bir zamanlar deniz kıyısındaki köylerinden yaşayan istanbullular, akşam evlerine yorgun argın dönerlerken yosun kokusunu duymak için otobüs pencerelerini fayrap açmayacaklar; tam tersi, çürümüş ölü ve çamur sızmasın diye alevlerle aydınlanan aşağıdaki o korkunç karanlığı seyrettikleri belediye otobüslerinin pencere kenarlarına gazete ve kumaş parçaları sıkıştıracaklar. baloncu ve kağıt helvacılarla birlikte toplaştığımız kıyı kahvelerinde, bundan sonra , donanma şenliğine değil , meraklı çocukların kurcalayıp kendileriyle birlikte havaya uçurdukları mayınların kan kırmızısı aydınlığına bakacağız. ekmek paralarını, fırtınalı denizin kumsallara getirip attığı bizans mangırları ve boş konserve kutularını toplamakla kazanan lodosçular , bir zamanlar sel sularının kıyı köylerindeki ahşap evlerden kopartıp boğaz'ın derinliklerine yığdığı kahve değirmenlerinden , kuşları yosun tutmuş guguklu saatlerden ve midyelerin zırhıyla kaplanmış kara piyanolardan çıkaracaklar artık. işte o günlerin birinde ben, dikenli teller içinden, bu yeni cehennemin içine kara bir cadillac'ı bulmak için bir geceyarısı süzüleceğim.kara cadillac, bundan otuz yıl önce ben, bir acemi muhabirken serüvenlerini izlediğim ve patronu olduğu bir batakhanenin girişindeki iki istanbul resmine hayran olduğum bir beyoğlu haydudunun ("gangster" demeye dilim varmıyor) caka arabasıydı. arabanın istanbul'da birer eşi o zamanların demiryolu zengini dağdelen ile tütün kralı maruf'ta vardı. son saatlerini bir hafta tefrika ederek hikaye ettiğimiz ve biz gazetecilerin efsaneleştirdiği haydutumuz bir geceyarısı polis tarafından sıkıştırılınca , sevgilisiyle bir iddiaya göre esrar sarhoşluğundan , bir iddiaya göre de bilerek atını uçuruma süren eşkıya gibi akıntı burnu'ndan cadillac'ıyla birlikte boğaz'ın karanlık sularına uçmuştu. dalgıçların deniz dibi akıntısında günlerce arayıpta bulamadıkları, gazetelerin ve okuyucuların da kısa süre sonra unuttukları cadillac'ı nerede bulacağımı ben şimdiden kestirebiliyorum.
orada, eskiden 'boğaz' denilen yeni vadinin derinliklerinde, içine yengeçlerin yuva yaptıkları yedi yüzyıllık ayakkabı ve çizme tekleri ve deve kemikleri ve bilinmeyen sevgiliye yazılmış aşk mektuplarıyla dolu şişelerin işaret ettiği çamurlu bir uçurumun aşağılarında, elmaslar , küpeler , gazoz kapakları ve altın bileziklerin parladığı sünger ve midye ormanlarıyla kaplı yamaçların gerisinde bir yerde , çürümüş bir mavna leşinin içine alelacele kurulmuş eroin laboratuarının ve kaçak sucukçuların kestikleri beygir ve eşeklerin kova kova kanıyla suladıkları istiridye ve deniz minareli kumluluğun az ötesinde olacak.
eskiden "sahil yolu " denilen, şimdiyse daha çok bir dağ yoluna benzeyen asfalttan geçen arabaların kornalarını dinleyerek indiğim leş kokulu bu karanlığın sessizliğinde arabayı ararken, içlerinde boğuldukları çuvallardaki iki büklüm durumlarını hala koruyan saray kumpasçılarının ve haçlarına ve asalarına sarılı ortodoks papazlarının bileklerine gülle bağlı iskeletlerine rastlayacağım. tophane rıhtımından çanakkale'ye asker gönderen gülcemal vapurunu torpillemek isterken , uskuru balıkçı ağlarına, burnu da yosunlu kayalıklara çarptıktan sonra deniz dibine çöken ingiliz denizaltısının soba borusu gibi kullanılan periskopundan çıkan mavimsi dumanları görünce, oksijensizlikten ağzı açık kalmış ingiliz iskeletlerinin temizlendiği ve kadifeyle kaplı albay koltuğunda çin porselenleriyle akşam çayına artık liverpool tezgahlarında imal edilmiş yeni yuvalarına huzurla alışan vatandaşlarımız içtiğini anlayacağım. karanlığın içinde , daha ötede kayzer wilhelm'e bağlı bir zırhlının paslı çabası olacak; sedeflenmiş bir televizyon ekranı bana göz kırpacak. yağmalanmış bir ceneviz hazinesinin artıklarını, ağzı çamurla tıkanmış kısa namlulu bir topu, yıkılıp kaybolmuş bazı devlet ve kavimlerin midyeyle kaplı tasvir ve putlarıyla burun üstü duran pirinç bir avizenin patlak ampullerini göreceğim. gittikçe aşağıya inerek, çamur ve kayalar içinde yürürken, zincirli küreklerinin başında sabırla oturup yıldızları gözleyen köle iskeletlerini seyredeceğim. yosun ağaçlarından sarkan gerdanlık, gözlük ve şemsiyelere dikkat etmeyeceğim belki , ama inatla hala ayakta dikilen muhteşem at iskeletlerine bütün silah, zırh ve takım taklavatlarıyla binen haçlı şövalyelerine bir an dikkat ve korkuyla bakacağım. üzeri midyelerle kaplı sembol ve silahlarıyla kaplı haçlı iskeletlerinin hemen yanı başlarında duran kara cadillac'ı beklediklerini o zaman korkuyla anlayacağım.
nereden geldiği anlaşılmayan fosforlu bir ışıkla arada bir belli belirsiz aydınlanan kara cadillac'a ağır ağır, korkuyla yanı başlarındaki haçlı muhafızlarından izin alır gibi saygıyla yaklaşacağım. cadillac'ın kapısının kulplarını zorlayacağım ama, baştan aşağı midye ve deniz kestaneleriyle kaplı araç bana geçit vermeyecek, sıkışmış ve yeşilimsi pencereleri yerlerinden hiç oynamayacak. o zaman, cebimden tükenmez kalemimi çıkarıp sapıyla camlardan birini kaplayan fıstıki yeşil yosun tabakasını yavaş yavaş kazıyacağım.
gece yarısı, bu korkunç ve büyülü karanlıkta kibritimi yakınca arabanın haçlı zırhları gibi hala parlayan güzelim direksiyonun , nikelajlı sayaçlarının, ibre ve saatlerinin madeni ışığında haydutla sevgilisinin bilezikli ince kollarıyla ve yüzüklü parmaklarıyla birbirlerine sarılarak ön koltukta öpüşen iskeletlerini göreceğim. yalnız iç içe geçen çene kemikleri değil, kafatasları da ölümsüz bir öpüşle birbirine kaynamış olacak.
o zaman , kibritimi bir daha yakmadan gerisin geriye şehrin ışıklarına dönerken, felaket anlamında ölümü karşılamanın en mutlu yolunun bu olduğunu düşünerek uzak bir sevgiliye acıyla sesleneceğim: canım, güzelim, kederlim, felaketler zamanı gelip çattı, gel bana, nerede olursan ol gel, ister sigara dumanıyla dolu bir yazıhane, ister çamaşır kokan bir evin soğanlı mutfağında, ister dağınık mavi yatak odasında, nerede olursan ol, vakit tamam , gel bana; yaklaşan korkunç felaket unutmak için perdeleri çekili yarı karanlık bir odanın sessizliğinde bütün gücümüzle birbirimize sarılarak ölümü beklemenin zamanı geldi artık. -
orhan pamuk tarafından kaleme alınmış, türk edebiyatında eşi benzerine rastlamadığım muhteşem eser. kürk mantolu madonna, tutunamayanlar, saatleri ayarlama enstitüsü gibi kitapların elden ele dolaştığı ve edebi eserden ziyade instagram fotoğrafı ikonu muamelesi gördüğü şu günlerde geri planda kalması ve sadece okumayı seven insanlar tarafından okunuyor olması çok güzel.