• okudum
    • okuyorum
    • okumak istiyorum
  • youreads puanı (9.00)
kirli eller - jean paul sartre
jean-paul sartre tarafindan 1948'de ele alinan bu piyes yedi tablodan olusuyor.
piyes 2. dünya savasi sirasinda, hayali bir ülkede geçiyor.
hugo, devrimci partinin bir üyesidir. parti adina bir suikast düzenler ve tutuklanir. eser, hugo'nun hapishaneden çikip, partiden tanidigi olga'nin evine gelmesi ile baslar.
hugo'nun nedenlerinin siyasi mi yoksa kisisel mi oldugu meçhuldür. geriye dönüslere hugo'nun bu cinayeti isleme nedenleri irdelenir.


  1. jean-paul sartre bu oyununda sol akiminin iki ayri düsüncesini karsilastiriyor. bir yandan prensiplere körü körüne bagli bir hugo, diger yandan kati kurallardan taviz verip amacina ulasmayi kolaylastirmak isteyen bir hoederer.
    basitlestirerek hugo'nun romantik, idealist bir komünist oldugunu hoederer'in ise pragmatik biri oldugunu söyleyibiliriz. amaclari ayni. sinif savasinin olmadigi bir toplum kurmak. hugo bunu hiçbir taviz vermeden, temiz kalarak yapmak isterken, hoederer ellerini kirletiyor. piyese ismini veren bu tabiri de zaten kendisi kullaniyor.

    hugo hakkinda yapilacak tonla analiz var tabii, ama küçük bir detay dikkatimi çekti. esi jessica, hoederer'i tarif etmesini isterken, hugo'nun hiç gözlemci olmamasindan, bakar-kör olmasindan yakiniyor.

    !---- spoiler ----!

    3. tablo, 1. sahne

    jessica : nasil biri?
    hugo : kim?
    j. : hoederer?
    h. : hoederer? herkes gibi.
    j. : kaç yasinda?
    h. : ne çok yasli ne de çok genç
    j. : yani?
    h. : 20 ile 60 yas arasi.
    j. : uzun mu kisa mi?
    h. : orta boylu.
    j. : belirgin bir özelligi?
    h. : yüzünde büyük bir yara izi, peruk ve camdan göz.
    j. : ıgrenç!
    h. : dogru degil. belirgin bir özelligi yok.
    j. : dalga geçiyorsun ama bana onu tarif bile edemezsin.
    h. : tabii ki ederim.
    j. : edemezsin.
    h. : ederim.
    j. : hayir. gözleri hangi renk?
    h. : gri.
    j. : zavalli küçük arim, tüm gözlerin gri oldugunu saniyorsun. mavi var, kahverengi var, yesil var, siyah var. mor bile var. benimkiler hangi renk? (eliyle gözlerini kapattir) bakma.
    h. : ipekten iki kösk, iki endülüs bahçesi, aydan iki balik.
    j. : rengini sordum.
    h. : mavi.
    j. : baktin.
    h. : hayir, bu sabah söyledin.
    j. : sapsal. hugo, iyi düsün, biyigi var miydi?
    h. : hayir. (duraksar, daha emin bir ses tonuyla) eminim, biyigi yoktu.
    j. : keske sana inanabilsem.
    h. : (düsünür) puntolu bir kravati vardi.

    piyesde daha sonra puntolu kravati olmadigi ögrenilir.

    !---- spoiler ----!

    hoederer "düsman" partilerle anlasirken, hugo sinirlenir ve cesaretini toplayarak hoederer'i vurma karari almisken bir patlama meydana gelir. kimseye bir sey olmaz ama olaydan çok etkilenen hugo sarhos ve hasta halde evinde jessica'ya hoederer'in gözlerinden bahseder

    !---- spoiler ----!


    5. tablo, 2. sahne

    hugo : [...] gözlerini gördün mü?
    jessica : evet.
    hugo : ne kadar parlak ve sert olduklarini gördün mü? ve ne kadar canli?

    !---- spoiler ----!


    aslinda bu olay sonrasindan politik fikirlerinden bagimsiz, hugo hoederer'e karsi büyük bir sevgi beslemeye baslar. ve aralarindaki bu bagin hugo'nun sonunda hoederer'i fiziksel olarak tarif edebilmesiyle yani onu tam anlamiyla görmesiyle çok güzel anlatilmistir kanimca.