-
sesletimler değişse de, hint-avrupa dil ailesine bağlı hint-iran dillerinde (farsça, urduca, kürtçe, vb.) rastlanan bir durumun, kürtçe'ye indirgenmiş hali. yine de, "yaşam" sözcüğünün zaman içinde "yaşam verebilen canlı türü" olan kadına gönderme yapar hale gelmesi hoş bir olay.
bir diğer hint-avrupa dili olan yunanca'da da "gyné"nin kadın/dişi anlamına gelmesi rastlantı değil. günümüzde de -gyn- eki "kadın, kadına dair" anlamı taşımaktadır.
(bkz: jinekoloji)
(bkz: mizojini) -
doğu kültürü, oldu olası kadına anaya değer veren bir toplumdur.
kabul edersiniz etmezsiniz o ayrı bir konu fakat, halkın yaşayış tarzı, şiir yapısı, toplum düşüncesi kadına verilen önemin ve değerin sonucunu ortaya zaten koymuştur.
kürtçe meselesinde eş anlamında kullanılan yaklaşık ondört kelime vardır bunlar;
jin, pîrek, kevanî / keybanû, afret, xanim, xatûn, hurmet, hevale malî,, dêya zarokan, bermalî, , , xêzan, kuflet / kulfet, îyal, hevser
en yaygın kullanılan jin ise kürtçede hayat, hayat kaynağı anlamına denk gelmektedir.
(bkz: pirek) : şimdilerde olgun kızların evlenme çağına erişmesi
(bkz: kevanî / keybanû) : kraliçe, prenses anlamında, kişinin eşi
(bkz: afret) : anladığınız üzre arapça kökenlidir. örtünmüş kadın
(bkz: xanim) ,(bkz: xatun) kadının hükümdarlığı ilişkide kadın temelli olmak
(bkz: mali) evimin insanı, evimden olan
(bkz: hevale) hayat arkadaşı, yan yana olan, destek olan
(bkz: dêya zarokan) kürtçede ve özellikle kürtçe konuşulan kültürlerde, jina min, mêrê min (karım, kocam) kullanılmaz. onun yerine çocuklarımın annesi (dêya zarokan) çocuklarımın babası (bavê zarokan) kullanılır.
(bkz: bermalî) eve hizmet eden kişi, evin hanımı
(bkz: xêzan) ailem, aile (evli kadınlar için kullanılır)
(bkz: hevser) huy ve kişilik olarak aynı olan eşler için kullanılır.
kürt toplumu ve kültürünün berdel, çok eşlilik, başlık gibi ucu açık ve istismar kaynağı olaması, kadının değersiz görülmesi değil, ekonomik eksiklik ve yaşam şartlarının bozukluğu olarak değerlendirilmesi gerekir. -
etimolojik olarak iyiymiş dediğim durum.
lakin berdel yapıyor çünkü gariban yorumuna kahkaha attım. ekonomisi kötü olan adam neden ikinci bir eş alsın abi ? bi bana mı saçma geldi bu ? bu kadar polyanna olmasak mı ? -
kuma alanlara bakıp verilen değeri girebilirsiniz. -
bahsi geçen kelimelerden ziyade toplumlarında kadınlara yüklenen sorumluluk alanlarına, sahip oldukları değere/sosyal haklara, erkeğin eş sayısına ve kadınların çocuk sayılarına -görevi sadece doğurmakmış gibi- bakarak da anlaşılabilecek değerdir. -
kadına o kadar değer verirler ki en az 10 tane çocuk yapmadan bırakmazlar.
çalışmasını istemezler, okumasını istemezler, başlık parasını verene gelin ederler.
sonra da jîn derler.
seri eksileyenler için edit: türkçedeki bilim kelimesini ve eş anlamlı kelimelerini alıp da "türkçede bilime verilen değer" başlığı açmamla türklerin bilime verdikleri önem artmaz. yani bir dilde bulunan kelimenin dil sayesinde yüceltilmiş anlamı o dili kullanan toplulukların bu kelimenin yüceliğine göre davranış sergileyeceğini göstermez. tübitak'ın başında hayvanat bahçesi müdürünün olduğu ülkede bilimden bahsetmek abesse, kadına herhangi bir önem göstermediği alenen bilinen toplumlarda da kadına değer verildiğini iddia etmek aynı derecede abestir. -
'kürtlerin kadına verdiği değer' şeklinde değil de 'kürtçe dilinde kadına verilen değer' olarak anlaşılması gereken başlık.
dil, insanların günlük yaşamdan dünyayı algılama biçimlerine kadar insan hayatını etkiler bir olgudur. gramerden ibaret değildir.
ancak şu da var ki; bu dilde gerçekten kadına üst düzeyde değer ve kıdem veriliyor ise, bu durumun dili konuşan halka sirayeti neden az olmuştur, bunun araştırılması gerekir. -
dağlarda tecavüze uğrayan kadınlar kadardır. -
daha önce açmayı düşündüğüm baslikti bu, ekşide gördüğüm saçma sapan yorumların benzerini burada da görmeye başladım, konuya bir kaç açıdan yaklaşmak istiyorum.
bir dilin gelişimi, o dili kullanan halkın düşünce yapısı ile paralellik gösterir. bir kelimenin ne anlamlar taşıdığı, o kelimenin arkasında tarihsel bir sürecin olduğu ve toplum hafızasının ürünü olduğu gerçeğini haizdir. bu açıdan "jin" kelimesinin hem yaşam hem kadın anlamlarını içermesi tesadüfi değildir.
gelelim kürtler kadına değer vermiyor berdel var abi oralarda berdel iddialarına.
bu başlığın bu noktaya çekiliyor olması türkiye halklarının ne kadar sloganlardan ve ezberlerden beslendiğini göstermesi açısından manidardır, bu bir.
kürtler tarih boyunca dindar bir toplum olagelmişlerdir. fakat son 30 yıl, kürt hareketi sosyalizm temelli bir siyasi davaya başlayınca halkta bazı sosyolojik değişimler de meydana gelmiştir.
hdp de yerel yönetimlerin her biriminde eş başkanlık sistemi mevcuttur ve kadın hiç olmadığı kadar siyasetin ve yaşamın içindedir. belediye perşembe günlerini kadınlar için ücretsiz toplu taşıma günü ilan etmiştir van'da. bununla birlikte kız çocukları arasinda okula gitmeyen her geçen gün azalmaktadır.
bundan 40-50 yıl önce beşik kertigi, berdel vb uygulamaların olduğu bir gerçektir ama ben hiç bir ornegine rastlamadım daha.
şimdi soru şu: kadına değer veriliyor mu? kadınlar ne kadar özgür?
türkiye'de kadına şiddet, kadın cinayetleri ne ise buralarda da o. ezberden atıp tutanlar norveç'den yazıyor sanki. son yıllarda kadının özgürlük alanı genislemistir kürt toplumunda ama bu hala sembolik gibi duruyor ve daha çok yol kat edilmeli.
ve son bir şey, kadınlı erkekli, bu kadar cehalete batmisken, çok da iyi şeyler beklememek lazım ne doğudan ne batıdan.