-
rizenin, pazar-ardeşen-fındıklı, artvinin, arhavi-hopa-kemalpaşa bölgelerinde yoğun olarak yaşarlar. diğer bütün etnik kökenlerde olduğu gibi türkiyenin hemen her yerinde rastlanılabilir. bilinenin aksine samsundan sonrası sarp'a kadar laz değildir, ve gene bilinenin aksine lazca konuşanlara mohti laz denmez zira "mohti" lazca "gel" demektir. "idi/mohti" "git/gel" sık kullanılan terimler olduğu için lazca konuşanların mohdi laz olduğu gibi yanlış bir deyim var olmuştur. lazca kafkas dil grubuna ait bir dildir, en yakın akrabası megrelcedir, megrelce güneydoğu gürcistan ve abhazyanın büyük bir kısmında konuşulmaktadır. -
benim. lazca gurcuce benzerdir diyenler olmuş. evet. hatta hepsinin kökeni kohlisce dilidir. kafkas dilleri kohlisceden turemedir. fakat ne bir laz bir gurcuyu ne de bir gurcu lazi -kendi dillerinde konustuklarinda- anlamaz. kohlisce unutuldugu soylenen bir dil olsada mensubu oldugun soyun büyükleri hala bilmekte. konusurken lazlar türkçe lazca ayrimi yapmaz. cumlelerin başı lazca ortasi turkce sonu gene lazca olabilir. asimile olmuş diyenler var. doğrudur. ben kucukken biri oldugunde yaylada dogdu yaylada öldü derlerdi. yani insanlar hayatlarini yaylada gecirirlerdi. ne zaman ki biz lazlar sehirlere indik o zaman asimile olmaya başladık. misafirperverligimize övgüler olmuş. saolsunlar.. yayla hayati bunu gerektirir. yaylada herkes yediginden paylaşır. bir tereyagindan kirk yaylaci yemezse tereyagi olmamış derlerdi. yayla kulturu devam etmekte fakat turizm yaylalari hem dogalligi koruma hemde kulturu muhafaza etme adina olmusuz etkilemekte. evet. bende samsundan otesine laz diyen herkesin agizina fuşkilemek istiyorum. lazlar ardeşen pazar findikli hopa arhavi ilcelerinde bulunur. belki artvinin bir kisminda daha bulunabilir. camlihemsin ve hemsinin bir kisminda da lazlar yasamaktadir.
busbutun aşık oldugum bir kültürdur. yaylalarda büyüdüm. suyu puardan- kaynagindan- ictim. bali en saf haliyle yedim. duman cokerdi yaylalara kucukken . icinde kosturmaya bayilirdim dumanin. yerden boyle bir metre kadar yukselirdi duman. egilirdim her yer dumanin yüksekliğine kadar gorunurdu. kalkinca heryer yine duman.. bilmeyen bilmez yaylaciligi. köyde yaşamaya da benzemez ha. 2200 metrede yaşamak nasil benzesin köyde yaşamaya?
selam olsun kaçkarlara.. -
etnik kökeninden ziyade kendini türk hisseden türkten daha çok türkçülük kasan millet. içlerinde vatan haini barındırmamakla meşhurdurlar. ha bide müteahhitleriyle.
neyse lazlar sanılanın aksine trabzon ve ötesi değil; rize'nin ardeşen ve ötesi tarafında yaşarlar. kendi dilleri lazcadır. bu dil eskiden orada yaşayan rumların dilinden, komuşuları olan gürcülerin dilinden ve türkçeden etkilenen bir dildir. konuşan kişi sayısı azdır. lazca bilipte türkçe bilmeyen sayısı yoktur. ama bölgede kimse lazcayı sorun etmez, genelde türkçe konuşulur.
lazların misafirperverlik kavramıda taktire şayandır. o bölgeye giden biri rahatça gezebilir. insanların kapılarından su içebilir. hatta yaşlı bir teyze sizi görürse "sulan karnuni doyurma gel haburiya iki tabak yemek ye" diyebilir.
entrymi sevmediğim bir insanın sevdiğim bir sözüyle bitirmek isterim;
lazlık mazlık işi latife bence, türk oğlu türküz biz herşeyden önce.
edit: entryim muhtemelen kürt sevici bir pkklının zülfiyarine dokunmuş. kudurun lan köpekler onlar var oldukça amacınıza ulaşamayacaksınız hiç bir zaman.
edit2: düzeltme için chie shih shuai' ye teşekkürler. -
lazlar aslında kendi içinde de ayrılır. bunlar trabzon civarında olan lazlar birde kafkaslardan gelip artvin rize mevkiine yerleşmiş lazlar. kafkaslardan gelenlere mohti lazı derler. bunlar gürcüce ile karışık kendilerine has dilleri vardır. -
gürcü ve lazlar çok karıştırılır da alakası yoktur. aynı coğrafya da yaşamanın getirileri. dilleri farklı, anlaşılmaz.. gürcüce farklıdır bu açıdan. elbette göç sonrası değişikliğe uğradı. ama lazca gürcüce' den türemiş diye biliyorum ben.. buna rağmen bir lazın konuşmasını anlayamam. yani doğu karadeniz' de yaşayan herkes laz değildir. -
türkten çok türkçülük yapmalarını anlayamayanlara, gidip orda ki insanlarla bir oturup çay içmelerini tavsiye ederim. karadenizin ve güzel ülkemizin her insanı gibi misafir perverdirler, çayını önüne koyar sana anlatırlar neden öyle olduklarını. ama ben sana kısaca yaşlı bir laz dedenin şu sözleriyle özetliyeyim sevgili kardeşim "vatan olmazsa, ne türk olur, ne laz olur, ne kürt olur, ne çerkes, ne de zaza, bizim varımız yoğumuz bu vatandır ötesi değil. " yani şundan bahsediyorum, bu insanlar türk bayrağının altında yaşamaktan ve bu vatanın bir parçası olmaktan, ve türkiyeye "benim vatanım" demekten çekinmiyorlar. en çokda bu vatanın başkasının eline geçse ne hale geleceğini bildiklerinden, büyüklerinden ülkemizin dört bir yanı işgal altındayken ki, halini dinlediklerindendir.
dilleri lazcadır ama kendi aralarında bile çok az kullanırlar, yaşamayı çok iyi bilirler, o güzelim doğayla, herşeyin doğadan geldiği bir hayatı tercih ederler ama giderek şehirleşmede maalesef artmaktadır.
kısacası güzel insanlardır -
lazlar için tutucu denilebilir, ama muhafazakarlardır pek denilemez sanıyorum, sürekli doğa ve denizle mücadeleden diğer şeylere pek zaman ayıramazlar, resulallah cenazelerde, cumalar yada dağda bir yolda lambanın pili bittiğinde falan daha çok zikredilir. problem inşaat ve resulallah'da değil, kendinden başkasını işitmeyen insanların hangi kökende olursa olsun aynı sonucu doğuurtan ayrımlarında yatmaktadır, aksi halde bu kadar bahsedilmiş olduğu halde hala trabzonlu rizeli ordulu inşaat godamanlarını karadeniz şivesi ile konuştuğu için laz inşaatçı diye uydurma çıkarımlarda bulunulmamalıydı. -
etnik kökeneni lazlık olan bireyi tanımlayan terim. -
on numara adamlardır. ama vergi vermezler. kafaları kolay para kazanmaya iyi çalışır. ''inşaat ya resulallah'' mottosu ile hepsi köşeyi dönmüştür. sadece akp seçmeni değildirler, bizzat siyasetin içindedirler. hiç bir işin ucundan tutamayanlar bile oto galeri sahibidir. size önerim bir laz arkadaş bulun. sorgusuz sualsiz o ne yatırım yapıyorsa ortak olun. yaptığınız beş işin dördü batsa bile biri sizin ve sülalenizin tüm hayatını kurtarır. bakın bunda çok ciddiyim. teslim edin kendinizi. bir laz asla batmaz. ne karada ne denizde. -
rum mu ermeni mi gürcü mü ne olduğu belli bile olmayan bir tayfanın, türkten çok türkçülük yapmasına uyuz oluyorum.