-
var olan her şeyin bize göründüğü şekline bakılmaksızın madde olduğu kabulüne dayanan akım. atomcu, cisimci materyalizm şeklinde türlere bölünebilir.
atomcu materyalizmin babası demokritos'tur. her şeyin ana maddesinin atom olduğunu, atomlardan meydana gelindiğini söyler. demokritosa göre evrendeki tüm maddeler atomon adını verdiği görünmez ve bölünmez parçacıklardan meydana gelmiştir. doğadaki her şey bu atomonlara kadar indirgenebilir. dolayısıyla doğadaki sonsuz sayıdaki nesneyi parçaladığında en sonunda belli başlı atomlara bölünmüş olur. ayrıca demokritos maddenin hareketinin maddenin özsel bir özelliği olduğunu bir fail güce ihtiyaç olmadığını söyler. ne sevgiye ne nefrete ne de nous'a ihtiyaç yoktur. bu maddenin kendi halidir der. ayrıca bu sonsuz sayıdaki atomun bir boşluğun için bir araya gelerek maddeleri oluşturduğu fikrini ortaya atar. (daha öncekiler boşluk yok demişlerdi) fakat atomların içinde boşluk yoktur, katıdır, atomlar homojendir de der. hareket atomun yer değişmesidir, ama atomun içinde bir değişim yoktur, atomların niteliği de yoktur der.(sıcak soğuk gibi) atomlar belli bir büyüklüğe ve şekle sahiptirler, dolayısıyla atomların birbirinden büyüklük ve şekil olarak farklılıkları vardır der. sayı ve şekil bakımından sonsuz olan atomlar yine sonsuz sayıda farklı şekil ve büyüklükteki nesneleri meydana getirebilir diye düşünür. atomların hareketi için dışarıdan bir güce ihtiyaç yoktur, onlar boşluk içinde zaten hareket halindedir ve birbirleriyle çarpışırlar, bu çarpışma sonucunda uyumlu olmayanlar birbirinden uzaklaşır, uyumlu olanlar ise birleşir nesneyi meydana getirir diye düşünür. mekanik materyalist düşünceler için de olan demokritos atomun iki hareketi vardır der, ilki boşlukta kendiliğinden başlangıcı olmayan bir hareket hali, ikincisi ise diğer atomlarla çarpışınca meydana gelen başlangıcı ve bitişi olan hareket hali. insan ruh ve bedenden oluşmuştur. ruh daha hareketli olan ateş gibi bir atomdan oluştuğu için bedeni hareket ettirir diye düşünür. insan nefes alıp verdikçe hava ile alış veriş halinde olur. nefes alma olayında ruhu meydana getiren atomlar bulunmaktadır ve nefes alma bitince insan ölür.
atomcu anlayışa cisimci hobbes karşılık verir. atomcu anlayışın değişim için boşluk varsayımı ortaya atmasını kabul etmez ve şöyle der: "dünya (bununla sadece üzerine yaşadığımız yer yuvarlağını kastetmiyorum; evrenin, yani var olan şeylerin tümünün meydana getirdiği bütünü kastediyorum) cisimseldir, yani cisimdir ve cismin boyutlarına, en, boy ve derinliğine sahiptir. dolayısıyla evrenin her parçası cisimdir ve cisim olmayan hiçbir şey, evrenin parçası değildir."
materyalizm her şeyi fiziksel öze indirgediği için tanrıtanımazlıkla özdeşleştirilebilir. -
la mettrie, descartesin hayvanların ruhları olmadığı görüşünü materyalizme yedirir ve insanların da maddeden oluştuğunu ruhları olmadığını söyler. bu durumda insan aslında doğal bir makine gibi düşünülebilir. -
materyalizm veya maddecilik, (fiziksel) maddenin tek ve değişmez (sabit) gerçeklik olduğunu savunan kuramdır. maddeci kuram, bu yönüyle, ontolojik açıdan monoizmi savunur. (bkz: monizm)
felsefî bir kuram olarak açacak olursak, madde varolan tek tözdür. evren ve bilinç dahil duyularla algılanabilir hemen her şey maddîdir ve maddî etkileşimlerle meydana gelmektedir. varlık ve varoluş, sadece maddeden ve maddenin değişiminden ibarettir. maddeci görüş, deney yoluyla açıklanamayan her şeyi ve tüm metafizik yaklaşımları reddeder. spiritüalizm (tinselcilik, öte âlemcilik) ve idealizm (ideacılık) kuramlarının karşıtıdır.
teolojik bir kuram olarak baktığımızda, bir yönüyle panteist, diğer bir yönüyle ateist görüşe yakın olup, tanrıcılık ile de görüş ayrılıklarına düşer. (bkz: panteizm) (bkz: ateizm) (bkz: teizm)