-
zaten devrimi halk yapmaz halkın önde gelenleri, aydınları bir yol açar, halk her zamanki koyunluğuyla yeni önderlerinin peşinden gider. ekim devrimi de böyle olmadı mı mesela? çar ın en önemli adamları, sinsice güç biriktirip, halkı ayaklandırdılar. gerisi kendiliğinden geldi. burjuvadan dönme bolşevikler, sosyalist devlet kurdu. -
narod halk demektir, yani türkçesi halkçılık'tır.
halka iniyorlar, halka ve rus köylüsüne çok anlam yüklüyorlar, rus köylüsünün yaşayış-üretim tarzını, yardımlaşmasını ortakçı, komünal olarak yorumluyorlar, batıdan farklıyız kapitalizm bize uymaz marksizm de bizi çözümleyemiyor diyorlar kabaca.
cherniy peredel ve narodnaya volya (halkın iradesi) diye ikiye bölünüyorlar. halkın iradesi, şiddet eylemlerini savunuyor, ve uyguluyor. ama sonra halkın iradesi çökertiliyor, devamı olan örgütler çıkıyor -örneğin narodnaya rasprava (halkın intikamı)-. 1900'lü yıllarda sr'ler (sosyalist-devrimciler partisi) olarak en popüler sosyalist akımdır, hatta mecliste marksistlerden cok daha kalabalıktırlar, ama örgüt yapısı gevşek olduğundan halk -lenin'e göre- bir partiye değil bir ideale tutkundur. (sr'ler daha sonra ekim devrimi'nden sonra bolşeviklerle birlikte iktidarı paylaşacaklardır. ama brest litovsk antlasması'nı alman emperyalizminin uşaklığı olarak değerlendiren sr'ler ayaklanma çıkarıp iktidarı ele gecirmeye kalkışacaklardır) ki lenin'in abisi de bir narodnikti ve çara suikast girişiminden dolayı idam edilmiştir. yani, dönemin gençliği üzerinde de narodnizmin bu öncü terörcülüğünün etkisi büyüktür. lenin ve bolsevikler onları sevgi ve saygıyla anarlar ama acımsızca eleştirier, lenin'e göre narodnikler cesur devrimci ama aptaldırlar. bu öncü, terörcü, vatansever nitelikleri nedeniyle türkiyede marksistim diyen kimi cevreler denizlere, mahirlere ve ibrahim kaypakkaya'ya da narodnik (yani halkçı-devrimci) der paralellikler kurarlar. -
narodnizm rusya’daki ilk devrimci dalgalardan biridir. kızıl başlangıç kitabından çara suikastlerini okuyabilirsiniz. bu devrimciler öğrencilerden oluşuyor. çoğunluğu hali vakti yerinde ailelerden geliyor. fransız sosyalizmi ve alman romantizminin rusya’daki etkilerinden sayılabilir. öğrenciler halkın acılarına bir karşılık veriyor. yola çıkışları çok romantik. lenin’in en büyük eleştirisi de bu noktada oluyor zaten. vicdani bir hareket olarak ele alınabilir. büyük şehirden kalkıp köylere gittiklerinde hayal kırıklığı yaşıyorlar tabi. (bir köylülük eleştirisi çıkarılmalı kesinlikle.) köylüler kabul etmiyorlar. hatta onları suçluyorlar. köylerden kötü bir vaziyette dönüyor devrimciler. bu hezeyandan sonra rotalarını çara çeviriyorlar. çarı öldürüyorlar. çarı öldürme süreçleri film gibi. saraya adam sokmak, tünel kazmak, tren raylarına patlayıcı yerleştirmek çok fazla girişimleri oluyor. hepsi de soluksuz okunur. devrimcilerdeki cesareti güzel yansıtıyor bu oluşum. muhteşem figürler çıkarıyorlar. birçok gruba ilham veriyorlar. o dönem marx’a ulaşmaya çalışıyorlar. hatta marx’ın ben devrimi avrupa’dan beklerken rusya’dan mı geliyor diye düşünmesine sebep oluyorlar. engels ile mektuplaşmalarında bulabilirsiniz. sözün özü çok romanesk bir örgüt oluyorlar. teorik yoksullukları çok açık zaten. güçlerini kaybediyorlar zamanla da.