horney insan davranışının temel motivasyonunun çok küçük yaşta kazanılan temel güvenle ilişkili olduğunu savunmuştur. (yine freud’a benzer gibi görünse de horney çocukluğun önemini –özellikle çocuk cinselliğinin- freud kadar vurgulamaz ve kişiliği sadece çocuklukta oluşan bir yapı olarak görmez.) horney’e göre temel güven, insanın kendi potansiyelinin gerçekleştirilmesini sağlayacak elverişli koşullar ve tutarlı bakım gibi şartlar sağlandığında duyduğu tatmin duygusudur. temel güven duygusu kazanmayan kişilerde, potansiyel olarak düşmanca olduğuna inanılan bir dünyada çocuğun duyduğu yalıtılmışlık ve çaresiz olma hissi olarak tanımlanan temel kaygı gelişir. horney için “nevrotik süreç, insan gelişiminin özel bir biçimidir ve -bu gelişimin içerdiği yapıcı enerjinin boşa harcanması yüzünden- özellikle talihsiz bir süreçtir.” nevrotik süreç kendi potansiyelini gerçekleştirmek ile yakından bağlantılı bir süreçtir ve nevrotik kişiler potansiyeline ulaşmada bozuk bir işleve sahiptirler.

horney nevrozu, bebeklik ve ilk çocuklukta gelişmeyen güven duygusu ile açıklama eğilimindedir. tutarsız bakım, nevrotik ebeveynler, aşırı titizlik, aşırı hoşgörü, aşırı aşağılanma gibi etkenler kişinin güven duygusunu geliştirmesinde engelleyici faktörlerdir. insanın kendi potansiyelinin gerçekleştirilmesini sağlayacak elverişli koşulların bulunmaması, temel güven duygusunun çocukta gelişmesini engelleyecek, çocuk gelişmeyen güven duygusunun yarattığı kaygıya yönelik savunma mekanizması bulması gerekecektir. horney’in bu yol öyle bir şekilde olmalıdır ki, içindeki kaygıyı depreştirmesin ve aynı zamanda azaltsın” şeklinde betimlediği bu savunma katı ve sabit davranış örüntülerini belirler. horney’in kapsamlı nevrotik çözüm olarak adlandırdığı, insanlara karşı, insanlara yönelik ve insanlardan izole örüntülerden birisini seçer.bu seçim kendi özellikleri ile çevrenin etkileşimi sonucunda kendiliğinden ortaya çıkan bir seçimdir. insanlara doğru, insanlara karşı ya da onlardan kopuk eğilimlerden yalnız biri insanın temel yaşam biçimi olarak benimsenirse ortaya yapay bir kişilik çıkar. ve insan gerçek benliğine yabancılaşır. temel güven duygusunu oluşturmayıp, temel kaygının etkisinde nevrotik bir eğilimi kendi davranış örüntüsü olarak seçen kişi, potansiyelini gerçekleştirme fırsatı bulamamıştır.bu nedenle kimlik ve öz güven geliştiremez. birey kimlik duygusunun olmamasını yarattığı boşluktan kurtulmak için kafasında, kendine ait idealize edilmiş bir imaj yaratır. buna ideal öz denir.ve sonunda vurgulama; bir şey olmaktan bir şey gibi görünmeye kayar. nevrotik birey için, ideal öz kendi benliği olur, kendine bakış açısı ve kendini değerlendirmek için kullandığı ölçüt defteri olup çıkar. idealleştirilmiş imgeye yatırılan enerji gerçek özden alınır.kişi kendi benliğine yabancılaşarak hayatını kendi kendine zindan etme eğilimi taşır.

özet ile nevrotik kişilik iki çatışma sonucu ortaya çıkan kaotik ortamı dengelemek için kişinin kullanılan savunmalar ile yakından alakalıdır. bu çatışmaların birisi, insanlar arası ilişkide aldığı tutum ile ilişkiliyken(insanlara karşı, insanlara yönelen, insanlardan izole) , diğeri kişinin kendi özü ile alakalıdır. (ideal benlik ile gerçek benliğin tutarsızlığı)

(bkz: çağımızın nevrotik kişiliği - karen horney)
(bkz: içsel çatışmalarımız - karen horney)
(bkz: psikanalizde yeni yollar - karen horney)
(bkz: nevrozlar ve insan gelişimi - karen horney)
(bkz: nevrotik eğilimler)
(bkz: nevtotik kibir)