perspektif: simgesel bir biçim - erwin panofsky

    • okudum
    • okuyorum
    • okumak istiyorum
  • youreads puanı (5.50)
Yazar erwin panofsky
perspektif: simgesel bir biçim - erwin panofsky
panofsky'nin 1927 tarihli bu küçük kitabı, beklenmedik etkilere yol açan o büyük kitaplardan biri: son yüzyılda perspektif üzerine yapılmış bütün sanat tarihi ve felsefe tartışmalarına damgasını vurdu, modern düşünce tarihinin büyük eserlerinden biri olarak klasikleşti. kitap bu etkisini, yazarının özgün sanat tarihi yönteminin erken dönemini en iyi biçimde sergileyen bir örnek olmasına ve sanat tarihi çalışmalarının alışıldık kapsamıyla sınırlı kalmayıp, bilgi ve kültürel değişim kuramlarındaki daha geniş çaplı gelişmelerin bağlamına yerleşmesine borçlu. panofsky burada sanat tarihi, klasik felsefe, teoloji, bilim ve optiği içeren muazzam bilgi birikiminden faydalanarak, insanlığın görme, bakış ve tasarım konusunda bir tür arkeolojisini ortaya koyar.
panofsky'nin elinde perspektif, mükemmelleşmiş bir teknik olmaktan çıkar, tarihselliğini kazanır, ve ağırlıklı olarak batı'ya özgü bir "biçim verme istemi"nin temel bir bileşeni haline gelir. panofsky her tarihsel kültürün veya dönemin biricik olduğunu ve her birinin farklı ama eşit ölçüde geniş bir dünya görüşü doğurduğunu gösterir. bu ayrı mekânsal/uzamsal sistemlerin uzunca bir zaman içinde birbirleriyle nasıl eklemlendiğini, ve içinden çıktıkları kültürleri niteleyen bilgi, inanç ve değiştokuş biçimleriyle tutarlılıklarını ayrıntılarıyla açıklar. günümüz modernliğinin de, soyut ve homojen bir uzamdaki sonsuzluk kavramına ilişkin kendi özel matematiksel ifadesinden ayrılamayacağını gösterir.


  1. sanatın aslında zannettiğimizden daha çok felsefeyle ve düşünce tarihiyle iç içe olduğunu şak diye ortaya koyan kitap. özellikle resimde perspektif meselesi yüzyıllardır tartışılagelmiş bir mesele. sanatın lineer bir düzeyde birikerek/ilerleyerek tarih boyunca geliştiğine inandırılmış modern insanın aşina olmadığı bir husus. rönesanstan çok önce de perspektif ilkelerinin var olduğunu, perspektif meselesine katolik düşüncesinin ne derece hakim olduğundan haberdar mıyız? islam sanatında'da da perspektif kullanılmıyor, peki bunun tarihsel süreçte felsefî/fikrî arka planı neler? işte bu sorulara değinen, sanat tarihine ilgi duyanlar için mis gibi bir kitaptır kendileri. okuyunuz, okutunuz.