-
birçok tanımı olmakla beraber, en zarif tanımı şöyledir;
bir nesnenin sıfırdan görünen konuma gelmesi için yapılan işlerin toplamı.
yani bir yayı doğal durumundan gergin hale getirmek için ne kadar iş yapıyorsun?
bir baraj dolusu suyu oraya doldurmak için ne kadar iş yapman gerekiyor?
bir topu yerden kulenin tepesine çıkarmak için ne kadar iş yapman lazım?
burada potansiyel enerji sıfır aldığınız yere göre hesaplanır. dolayısıyla referansa görelidir.
kimyasal bileşiklerde, alan altında (elektrik, manyetik, vb.) olsun ya da olmasın fark etmez.
fiziğin en zarif kavramlarından biridir. -
kinetik enerjiye sahip olmayan durağan haldeki cisimlerde potansiyel olarak barınan, cisimlerin durumundan kaynaklanan enerji türüdür. yerçekimi ve hatta kütle çekimi ile birebir bağıntılı olduğu için cismin kütlesine ve yüksekliğine göre değişkenlik gösterir. durağan haldeki cismin yüksekliği ve kütlesi ne kadar büyükse potansiyel enerjisi de o oranda fazladır. fakat potansiyel enerjiyi sırf kütle, yükseklik, yerçekimi oranı ile açıklamak sağlıksız olacaktır.
potansiyel enerji aynı zamanda cismin fiziki hali, kimyasal özellikleri ve türüne bağlı olarak da değişkenlik göstermektedir. cismin yapısını oluşturan yüklü parçacıkların hareketleri ve çekim kuvveti de potansiyel enerji için önemli bir faktördür.
gerilmiş bir yaydaki okun fırlatılmadan önceki sahip olduğu enerji, kapakları açılmamış bir barajın sahip olduğu enerji potansiyel enerjiye örnek gösterilebilir,
bu durumda kişinin aklına nitrogliserin, dinamit ya da farklı bir patlayıcı kimyasal maddenin patlamadan önceki durumu da potansiyel enerjiye örnek verilebilinir mi eğer verilirse bu durumda potansiyel enerjiyi nasıl yerçekimiyle , yükseklikle, kütleyle açıklayabiliriz?
alkolün potansiyel enerjisi insan bünyesinde kinetik enerjiye mi dönüşür eğer öyle ise alkolün potansiyel enerjisi neye göre değişkendir, kimi insan iki şişe bira içip pilot olurken, kimi insan ardı ardına 10 şişeden fazla birayı sifon gibi tükettiği halde neden sarhoş olmamaktadır? o halde dış etken ve dirençler potansiyel enerji üzerinde etkilimidir ? kedi fıtratına sahip insanlar alkol tüketince neden bir canavara dönüşmektedir ? canavar formatındaki insanlar alkol tükettikten sonra neden evcil bir kediye dönüşmektedir ? bu durumda potansiyel enerji farklı cisimler üzerinde farklı etkiler mi göstermektedir?
bu tuhaf soruların potansiyel enerjiyle uzaktan yakından alakası var mıdır ?
kısacası potansiyel enerji bir fenomendir. en azından benim için.
(bkz: bilimin göbeğinden zeytin yemek)