oksijenli solunum yapan hücrelerin enerji üretmek için faydalandıkları gradient. burada protondan kasıt, hidrojen iyonudur. birnevi hidroelektrik santrali mantığıyla çalışır.

protonlar, başka maddelerden elde edilmiş yüksek enerjili elektronların enerjisi ile zarın öteki tarafına aktarılır. geçiş tek yönlüdür. zarın karşısına geçen proton geri dönemez. protonların zardan geriye dönmelerinin tek yolu atp sentaz denen enzimi kullanmaktır.

atp sentaz, kapaklarını açınca büyük hızla protonlar geldikleri yere geri dönerler. bu sırada tıpkı bir türbin gibi çalışan enzim de adp'ye bir adet fosfat ekler. bunu da bildiğiniz iki molekülü tutup birbirine sokmak şeklinde yapıyor. böylece canlılarda enerjinin depo formu olan adenozin trifosfat sentezlenmiş olur.