Kimdir?
iran edebiyatı'nın en büyük şairlerindendir. asıl ismi bilinmemektedir. atabek sa’d’ın hizmetinde bulunduğu için sadi mahlasını kullanmıştır. orta çağın ilim ve kültür merkezlerinden şiraz’da doğmuştur. doğum tarihi hususunda görüş birliğine varılamasa da 1184 yılında doğduğu sanılmaktadır. firdevsi hamasiyat denilen destansı epik tür şiirlerde enveri, kasidede sadi otorite kabul edilirken hafız ise gazelde üstündür. bazen sadi’nin gazelleri hafız’a tercih edilmiştir. prof. ali nihat tarlan’a göre sadi, gazellerde hafız’dan daha realist ve daha insanidir. dili de harikulade denilecek kadar fasih ve beliğdir. sadi’nin asıl ünü mesnevi türünün en büyük üstatlarından biri olmasından ileri gelir.
çocukluğunun ilk yıllarını şiraz’da geçiren sadi, ilk tahsilini de orada yapmıştır. moğol istilasına rast gelen bu dönemde şiraz’dan kaçarak bağdat’a göç etmiş ve tahsiline devrin en mühim eğitim müessesesi olan nizamiye medreseleri’nde devam etmiştir. genç yaşta babasını kaybettiğini “çocukların ıstırabını bilirim. çocukluğumda babamı kaybettim.” beyiti ile anlatmıştır. tahsiline devam ederken devrin büyük mutasavvıflarından ve ulemasından istifade eden sadi, gençlik çağından sonraki yıllarda sürekli seyahat etmiş ve maceralı bir hayat sürmüştür. onun yaşadığı dönemde iran, moğol hakimiyeti altında harap olmuş vaziyettedir. sadi’nin ortadoğu, arabistan ve mısır’ı gezdiği rivayet edilir. sadi şam’da iken haçlılara karşı türk-islam ordularında savaşmıştır. hatta orada hıristiyan kuvvetlere esir düşmüş yıllarca ağır istihkam işlerinde çalıştırılmıştır. sadi’nin bilgisine hayran kalan suriyeli bir tacir onu fidye ile satın alarak esaretten kurtarmış ve kızıyla evlendirmiştir. ancak bu büyük şairin evlilik hayatı pek iç açıcı değildir. eşinin kendisine kötü davranmasına dayanamayan sadi, en sonunda evini terk etmiş, anadolu’yu çin’i ve hindistan’ı gezdikten sonra memleketi şiraz’a dönmüştür.
1256’da memleketine dönen sadi, kendisini şiire ve ilme vererek ölümsüz eserlerini kaleme almıştır. moğollarca büyük ihtiram gören sadi, tarih-i cihanguşa’nın yazarı sahibi cüveyni tarafından da takdir edilmiştir. 98 yaşında ömrünü tamamlayan şair, geniş bilgisi ve yüksek kültürü sayesinde doğu kaynaklarında şeyh sadi olarak nam bulmuştur. mezarı şiraz’a yakın sadiyye’dedir.
Bu başlığa bugün yorum yapılmamış.