-
- okudum
- okuyorum
- okumak istiyorum
-
youreads puanı (10.00)
steven nadler'in biyografik çalışması sadece spinoza'yı anlatmıyor; hollanda tarihini, yahudileri, ilgi ve heyecanla birbirlerini tanımak isteyen avrupalı bilim adamlarını, din ve mezhep kavgalarını, şiddeti ve türlü hoşgörüsüzlükleri resmediyor.
spinoza, çağdaş yorumcularından antonio negri'nin yazdığı gibi çağının bir "anomali"sidir. üstelik 17. yüzyıl hollandası gibi bir başka anomalinin içinde yaşamaktadır: din savaşlarıyla ve despotik-merkantilist rejimlerin iktidarları altında sarsılan avrupa'nın "en özgür", dolayısıyla en hoşgörülü diyarı... spinoza, üçüncü kez de anomalidir: çok değil 23 yaşında, dinsel ve ticari eğitim aldığı sinagog mektebinden, dahası cemaatten ve hayattan ihraç edilir. başından geçen bir aforozdur ve korkunçtur, çünkü hiçbir yahudi onunla herhangi bir ilişkiye giremeyecek, sokakta ona dört metreden fazla yaklaşmayacak, yazdığı hiçbir şeyi okumaya kalkışmayacaktır. artık yalnızdır, hollanda'nın sunduğu burjuva şanslarını tadabilen gruplara yaklaşır önce; ardından da descartes felsefesinden etkilenen bazı entelektüel çevrelere... amsterdam'ı, özellikle bir yahudi fanatik tarafından uğradığı hançerli saldırının ardından terk etmiştir. söylendiği kadarıyla, "hoşgörüsüzlüğün ne menem bir şey olduğunu" hep hatırda tutabilmek için, hançerle yırtılmış mantosunu da yanında taşıyarak.
-ulus baker-
(tanıtım bülteninden)
-
hollanda'nın altın çağı'ndaki o aydınlanma keşmekeşine büyük katkılar sağlayan, şimdiye kadar duygusal bağ kurabildiğim tek filozofun muazzam incelikle hazırlanmış biyografisi. solmaz zelyüt'ün nadler'a çırak olmak istediği kadar varmış çünkü kitapta havada kalan hiçbir nokta yok. kesin olmayan bilgileri emin olmadığı kaynaklardan yazmış lakin bunu belirtmiş. kitap ispanya'daki yahudi antipatisinden ve sürülmelerinden başlamış. hollanda'nın ve ispanya'nın siyasi ve sosyal hayatları hakkında da bilgi verildiği için filozofun yetiştiği ve yaşadığı ortama yabancı kalmıyoruz. spinoza'nın aforoz metnine kadar birçok mektup ve belge detaylıca kitaba dahil edilmiş. son olarak "bununla birlikte yazar, yetkililerin onu artık rahatsız edemeyeceği bir yerdeydi." cümlesiyle içimi burarak kitabı bitirmiş. spinoza'nın kitaplarını okumadan önce okunması gereken, yol gösterici bir biyografi. felsefeyle ilgilenenlerin de yararlı bulacağını düşünüyorum. çünkü ulus baker de dahil olmak üzere spinoza'ya değinen herkes bu metni merkeze koyar.