süpernova



  1. süpernova enerjisi biten yıldızların patlamasına verilen isimdir.

    patlama derken küçük bir patlamadan bahsetmiyoruz. süperliği patlarken oluşturduğu enerji miktarının çokluğundan geliyor. daha sade bir dille, süpernova patlaması güneşimizin 10 milyar yılda vereceği enerjiyi anlık olarak verebiliyor.

    süpernova patlamasından sonra etrafa yayılan yıldız atıkları evrenin başka bir köşesinde birikerek yeni bir yıldız oluşturmak üzere yola çıkıyorlar. genel kanı süpernovaların evrenin motoru olduğu ve evrende ki genişlemeden sorumlu oldukları yönünde.

    gözlemleyebildiğimiz en parlak süpernova patlaması 238 milyon ışık yılı yanımızda oldu, daha doğru bir ifade ile ışığının bize ulaşması 238 milyon ışık yılı sürdü. süpernova patlamasından sonra ortaya çıkan ve evrene dağılan ağır metaller yıldızlar arası ortamı zenginleştirir, buna süpernova kalıntısı denir.

    1054 yılına ait çin ve japon gökbilimcileri tarafından gözlemlenen ve güncel ismi yengeç bulutsusu (crab nebula) bir süpernova patlaması sırasında oluşmuş olup dünya'ya uzaklığı 7000 ışık yılı olmasına rağmen yaklaşık 2 sene boyunca venüs'den daha parlak bir şekilde çıplak gözle gözlemlenebilmiştir.
    bugün bile yengeç bulutsusu (crab nebula) saatte 4 milyon km. hız ile genişlemektedir.

    patlamadan sonra oluşan süpernova kalıntısı için sadece iki seçenek vardır;

    ya yakıtını tüketen çekirdek deki füzyon enerjisi durur ve kendi çekim güçleri ile içlerine çökerek bir (bkz: nötron yıldızı) veya (bkz: kara delik) oluşturur, yada başka bir yıldız komşusundan kritik kütleye ulaşıncaya kadar malzeme biriktirerek termonükleer bir patlama oluşturur.(bkz: beyaz cüce)

    insan ırkının süpernova'dan korkmasına gerek yoktur, zira süpernova'dan sonra korkacak hiçbir şey kalmayacaktır.

    süpernovalar tüm evrenin görüp görebileceği en görkemli cenaze törenidir.
  2. güneş'in büyüklüğünü anlatmak için genellikle şu örnek verilir, kaba bir hesapla içerisine bir milyon tane yerküre sığdırılabilir. buna rağmen güneş'in büyüklüğü devasa yıldızların yanında mütevazı kalır ve ölürken süpernova göstermesi beklenmez. zira, o an geldiğinde kütlenin merkezinden gelen ve artık dengelenemeyen çekim kuvveti de bu denklemdeki etkin faktördür. evet, bir süpernovanın gerçekleşmesi için yıldızın nükleer yakıtının biterek, reaksiyonun durması ve dışarı doğru itki yapan bu enerjinin -ışımanın-, yıldızın merkezinden gelen kütleçekim enerjisini artık dengeleyemeyerek yıldızı çökertmesi ve patlatması gerekir. fakat süpernova bile en üst limit değildir, ondan da büyük hipernova vardır.