(bkz: chicken tax)

sasirtici sekilde, tavuktan daha cok, hafif ticari araclari ilgilendiren bir uygulama... anlatayim:

efem, bundan yillar evvel, ikinci dunya savasi sonrasi, tavuk ciftligi patlamasi yasaniyor abd'de... dolayisiyla daha onceden luks sayilabilecek tavuk eti fiyatlari asiri derecede dusuyor, ve bugunku yaygin tuketim urunu haline geliyor... kfc'nin filan iyice yayginlasmasi da hep bu doneme gelir... bu sirada avrupa'da tavuk halen epey pahalidir ve luks sayilmaktadir... tabi bu fiyat farkindan dolayi amerika'dan buyuk miktarlarda tavuk eti ithal edilmeye baslanir, ve amerikan tavugu avrupa piyasasinin yarisindan fazlasini ele gecirir...

avrupali, ozlelikle hollandali, alman ve fransiz tavuk ureticleri elbet isyan ederler, ve fransa asiri derece kimyasal icerdigi ve erkeklerde kisirliga yol actigi bahanesi ile amerikan tavugunu yasaklar... almanlar, tavuklarin arsenik ile sismanlatildigini iddia ederler... tum bu surecin sonunda 1960larin basinda tum avrupa'da tavuga vergi uygunlama baslanir ve ithalin onune gecilir...

elbette ekmekleri kesilen amerikali ureticiler amerikan hukumetini ayaga kaldirir ve abd avrupa'yi haksiz vergilendirme ile itham eder. konu o kadar ciddi boyutlara ulasir ki arkansas'tan bi senator nato'nun bi nukleer silahlanma konferansi sirasinda konusmayi keserek tavuk vergisinden sikayet eder...

gorusmelerden sonuc alinamaz, ve 1963'un sonunda abd baskani madem oyle iste boyle diyerek avrupa'dan abd'de ithal edilen nisasta, dekstrin, konyak ve hafif ticari araclara 25% vergi koyar... iste bu vergi, chicken tax (tavuk vergisi) adiyla olumsuzlesir ve gunumuzde ozlelikle otomotiv sektorunde sik sik kullanilmaktadir...

tavuk vergisi en cok volkswagen'i ve o meshur "type 2" hippi kamyonetleri vurur... ithalat %70 oraninda duser... tabi firsattan istifade, amerikan oto ureticileri toyota, nissan, mazda, isuzu gibi japon markalarinin hafif ticari araclarini da vergilendirtirler ve deyim yerindeyse tavuk sayesinde marketteki paylari muthis derecede artirirlar - ki bu durum bugun bile halen hissedilir abd'de...

tabi abd vergiyi koyunca, japonlar yasada delik aramaya baslarlar ve araclari arkada kasasi olmadan (sadece sasi ve kupa olarak) ithal edip bi sure sadece 4% vergi ile isleri ikame ettirirler, ancak yasadaki bu acik 1980'de kapatilir...

daha sonra subaru misal binek arabasi gorunumlu ama koltuklari yatirinca kolayca hafif ticari araca cevrilebilen iki kapili modeller yapmaya baslar... ancak yasadaki bu acik da 1989'da kapatilir...

ford da, 2006'dan beri turkiye'de urettigi ford transit connect'leri misal arkaya koltuk ve emniyet kemeri koyarak binek arabasi olarak ithal eder... bu araclar abd'de baltimore'a vardiklarinda arka camlari kapatilip koltuklari sokulerek hafif ticari araca donusturulurler... bu acik henuz kapatilmamistir ve 2015'te yine turkiye'de uretilen fiat doblo da chrysler tarafindan ayni yontemle amerikaya tasinacaktir...

iste boyle sozluk, bunlar hep tavuk vergisi yuzunden... belki de bu hafif ticari araclarin ulkemizde binek arac olarak iyice yayginlasmasinda bile etkisi vardir...

http://blog.caranddriver.com/feds-watching-fords-run-around-on-chicken-tax-riles-customs-officials/
http://news.pickuptrucks.com/2014/04/current-negotiations-could-end-chicken-tax.html

2014-11-15