Kimdir?
tezer özlü (d. 10 eylül 1943, simav, kütahya - ö. 18 şubat 1986, zürih, isviçre), türk yazar. özellikle çocukluğun soğuk geceleri ve yaşamın ucuna yolculuk olmak üzere az sayıda kitabıyla tanınır. yazar demir özlü ile yazar ve çevirmen sezer duru'nun kardeşidir.
yaşamı
simav'da doğdu. çocukluğu anne babasının görev yaptığı simav, ödemiş ve gerede'de geçti. istanbul'a on yaşındayken geldi. avusturya kız lisesi'ne gitti; ancak mezun olmadı. 1961'de yurt dışına çıktı. 1962 - 1963 yıllarında otostopla avrupa'yı gezdi. paris'te tanıştığı tiyatrocu ve yazar güner sümer'le 1964 yılında evlendi. birlikte ankara'ya yerleştiler. sümer'in ast'ta çalıştığı bu dönemde özlü almanca çevirmenlik yaptı. ast'ta 1963-64 sezonunda sümer'in yönettiği brendan behan'ın gizli ordu oyununda oynadı. sümer'den ayrılarak istanbul'a yerleşti. geçirdiği rahatsızlık nedeniyle kesintili olarak 1967 - 1972 yılları arasında istanbul'da farklı hastanelerin psikiyatri kliniklerinde kaldı. çocukluğundan başlayarak yaşadıklarını ve klinikte kaldığı bu dönemleri çocukluğun soğuk geceleri kitabında yazdı.
1968 yılında yönetmen erden kıral'la evlendi. bu evlilikten 1973'te kızı deniz doğdu. bir burs alarak 1981'de berlin' e gitti. bu arada kıral'dan ayrıldı. kanada'da yaşayan isviçre asıllı sanatçı hans peter marti ile tanıştı ve 1984'te marti'yle evlenerek zürih'e yerleşti. göğüs kanseri nedeniyle 1986'nın 18 şubat'ında burada öldü. mezarı aşiyan mezarlığı'ndadır.
özlü, eski eşi erden kıral'ın yol filminin çekimi döneminde yaşananları anlattığı filmi yolda'da yelda reynaud tarafından canlandırıldı.
eserleri
ilk kitabı 1963'ten itibaren dergilerde yayımlanan öykülerinden oluşan eski bahçe'dir. kitap ilk kez 1978'de basıldı. 1980'de ilk romanı olan çocukluğun soğuk geceleri yayımlandı. kendisini derinden etkilemiş üç yazar olan svevo, kafka ve pavese'nin izinden giderek yazdığı ikinci romanı 1983'te auf den spuren eines selbstmords (bir intiharın izinde) adıyla yayımlandı. 1983 marburg yazın ödülü'nü kazanan kitap, yazar tarfından yaşamın ucuna yolculuk adıyla türkçe olarak bir anlamda yeniden yazıldı ve bu haliyle 1984'te basıldı. ilk öykü kitabı eski bahçe ölümünün ardından, daha sonra yazdığı öykülerle birlikte eski bahçe - eski sevgi 1987'de okurla buluştu. gergedan dergisi 13. sayısında yazar anısına bir "fotobiyografi" yayımladı. günce ve anlatılarından bazı parçalar ise kalanlar (1990) adlı küçük bir kitapçıkta bir araya getirildi. bu kitapta yer alan çoğu almanca yazılmış metinlerin çoğu, sezer duru tarafından türkçeye çevrildi. özlü'nün yayımlanmamış senaryosu zaman dışı yaşam da 1993'ten itibaren yazarın tüm yapıtlarını yayımlayan yky tarafından basıldı. bu seride, yazarın dostu leyla erbil'e yazdığı mektuplardan oluşantezer özlü’den leyla erbil’e mektuplar (1995) da bulunmaktadır.
eserleri
eski bahçe (1978), öykü çocukluğun soğuk geceleri (1980), roman auf den spuren eines selbstmords (bir intiharın izinde 1983),roman yaşamın ucuna yolculuk (1984), roman eski bahçe - eski sevgi (1987), öykü kalanlar (1995), deneme zaman dışı yaşam (2000), senaryo
-
çal kapımı
bayat bir somun ekmeğin
kokusuyla boyuyorum sarıyı
bak bu köşede gözlerin
eksiltiyorum ruhumu her fırçada
çal, çalsana kapımı
ister uykulu, ister uykusuz
bak burada beyaz ellerin
biraz eksik sarıyorsa belimi
görmemiş der geçerim
şeffaf çizdim ben zaten kendimi
çal, çalsana kapımı
ister hüzünlü, ister hüzünsüz
sonra bir ev boyadım sana
kapısı mavi, zili deniz
içinde yaşasak ikimiz
geç bunları demeden şimdi
çal, çalsana kapımı
ister huzurlu, ister huzursuz -
ben yeterince iyi değilim, tamamen kötü de değilim. güven vermiyorum ama umursamaz da değilim. kaçmıyorum, durmuyorum da. sarhoş gezmiyorum, ama her an ayık da değilim. bağımlı değilim, kaçabilecek kadar da özgür değilim. politik değilim ama tarafsız da değilim. umutsuz da değilim, sonsuz da değilim. camus gibi yaşamın bir adım uzağında, ölümün bir koşu yakınındayım.
cümleleri ile beni tanımlamış yazar. -
sevgili tezer özlü'nün doğum günüymüş bugün. hiç sakınmadan hayatını ve ruhunu okurlarına açmış nadir türkiyeli yazarlardan. iyi ki doğmuş ve iyi ki bize onu tanıma şansını vermiş. -
çocukluğun soğuk geceleri türk edebiyatı'ndaki otobiyografi ; yaşamın ucuna yolculuk da gezi yazısı kalıplarını kıran eserlerdir. anlatı türü özlü ile hayatımıza girmiştir. türk edebiyatının gamli prensesi iyi ki doğmuş. -
ruhumu ruhuna benzettiğim, daha yıllar öncesinden yaşamıma dokunabilmeyi herkesten çok başarmış sevgili tezer özlü, belki doğumu ve yaşamı onun için ekseriyetle sancılı yıllardan ibaret olsa da iyi ki doğmuş, iyi ki yazmış, iyi ki türkiye'de böyle bir kadın da varmış diyebilmişiz. tanışabilseydim keşke. -
''bırak beni artık. bu camdan çırılçıplak aşağıya atlayacağım. sana karşı değil bu. çocukluğuma karşı. bu kente, bu eve, bu halılara, bu değişmeyen her şeye, bu ölmeyen herkese karşı. yaşlı halimle ne değin mutlu olacağım genç bedenim ölü olarak bu dar sokakta yatarsa. yarın ne olacak sanki? sokak satıcıları bağırışacaklar. ve bu sesleri kulağımdan uzaklaştırmaya çalışacağım. bir uğultu olacak sokağın tüm gürültüsü. uyumaya çalışacağım.''