the oz

oz, hbo kanalında 1997-2003 yılları arasında yayınlanmıştır. toplam 6 sezon sürmüş olan dizinin çekimleri bayonne, new jersey'de yapılmıştır. türkiye'de bu dizi cine5 ve dizimax'da yayınlanmıştır.

dizi tobias beecher ile başlar. tobias başarılı bir avukattır fakat bir gün içkiyi fazla kaçırır ve direksiyon başına geçer, küçük bir kızın ölümüne neden olur, hakime onu 15 yıl ile cezalandırır ve oz’a gönderilir. daha sonra kareem said, beyazlara ait bir dükkanı kundaklar ve o da oz’a gönderilir. said, oradaki müslüman suçluların lideri olur.
tam bir vahşi doğa edasında olan oz'da her çete kendi içinde çok tehlikeli ve denge unsuru olsa da, müslümanlar hepsi tarafından ortak düşman olarak görülmektedir

dizide olan gelişmeler bize mahkum augustus hill tarafından anlatılmaktır. kendisi polisten kaçarken düşüp sakat kalmıştır, tekerlekli sandalyede bayağı bir süre oz’da ikamet etmişti.

oz neden oz?

castı görünce dibiniz düşüyor. çok iyi kurgulanmış bu karakterler, canlandıranların da etkisiyle size olayın en dibinie çekmektedir. kendinizi bu vahşi doğada bir gruba dahil olma çabası içersinde buluyorsunuz.
diğer taraftan mahkumların içeri düşme hikayeleri üzerinden abd adalet sistemi ve abd halkı çok ciddi sorgulamalardan geçiriliyor. öyle bir hapishaneden bahsediyoruz ki, dışarıda hangi suçu işlediyseniz işleyin içerideki suçların yanında adı geçmez. hapsihanein en güzel tanımını dizinin ilk bölümlerinde augustus hill yapıyor: “oz. oswald maksimum güvenlikli cezaevine sokaklarda verilen isim. oz geri kalmışlıktır. oz hak edilen cezadır. birisini cezalandırmak mı istiyorsun? onu ailesinden, kendisinden ayır kendi türündekilerle bir yere kapat. oz zor kere zor zamandır. oz’da daima gizli bir korku vardır, şiddete, nefrete, patlamaya hazır. oz yaşadığım yer. oz öleceğim yer, çoğumuzun öleceği yer…”

bununla birlikte augustus hill’in son sezondaki tiradı göz yaşartır: “pekâlâ, neler öğrendik? bugünkü dersimiz neydi, oz’daki bitmek bilmeyen gündüzlerin ve uykusuz geceler; bu erdem geçici miydi? bu erdem şiddet olmadan var olamaz mı? “dürüst olmak kusurlu olmak mıdır? aşkı vermek ve almak, bizi hem yüceltir hem de aşağılar mı? tanrı, allah veya yehova’nın sormaya cesaret edemediğimiz sorulara cevapları var mı? hikâye çok basit: bir adam hapiste yaşar ve ölür. nasıl öldüğü… bu kolay (fakat) kim ve niye kısmıdır zor olan… yani insani kısmı …bilmeye değer olan kısmı ise, barış ”

daha öncede söylediğim gibi dizinin her bir karakteri derinlemesine analiz etmeye değer karakterlerdir.bu mecranın bir sözlük olduğunun bilinciyle ana karakterleri bir kaç cümleyle tahlil edelim.(alıntı) --spoliler-- --spoiler-- --spoiler--

vern schillinger:1 ekim 1992’de birinci derecede ağır saldırıdan suçlu bulundu. cezası 8 yıl, şartlı tahliye 5 yıl sonra. vern schillinger aşırı ırkçı düşüncelere sahip olan nazi olarak biliniyor. uyuşturucudan ve saf ırktan olmayan herkesten nefret ediyor. çocuklarına uyuşturucu satarken yakaladığı zenci satıcıya yaptığı ağır saldırıdan dolayı mahkum edilmiştir. hapishanede de düşüncelerini destekleyen hareketleri devam ettiren schillinger, hücre arkadaşı tobias beecher‘e defalarca tecavüz etmiş ve her türlü kötülüğün başına gelmesine neden olmuştur. tobias’la yaptıklarıyla çelişerek, homoseksüellere karşı da büyük bir nefret besler. bu özelliklerinin yanında çocuklarına çok önem veren schillinger, onların uyuşturucudan uzak durması için her şeyi yapar. güçlü ve karizmatik kişiliği sayesinde hapishanenin en acımasız çetesi olan naziler’in lideri olmuştur. çete elemanlarının davranışlarına yön verir ve çete toplantılarında naziler’i temsil eder.

ryan o’reily:12 temmuz 1997’de 2 kez arabayla kasıtsız adam öldürme, 5 kez huzuru bozucu davranışta bulunmak, mülke zarar vermek, silah bulundurmak, şartlı tahliye hakkını bozmaktan suçlu bulundu. cezası müebbet, şartlı tahliye 12 yıl sonra. o’reily irlandalı kökenli amerikan gansteri olarak biliniyor. hapishanede irlandalılar’ın içinde olsa da duruma göre her şeyi yapabilen, yeri geldiğinde başka saflara geçebilen en zeki suçlulardan biridir. amaca giden yolda herşey mübahtır düsturuyla hareket eden o’reily’nin en değer verdiği varlık, anne ve babasını öldüren akli dengesi yerinde olmayan kardeşi cyrill’dır. hapishaneye kardeşinin düşmesiyle onu korumak için herşeyi yapar. yine de kimi zaman acımasız naziler’in bile düşünemeyeceği kadar hastalıklı planlarla düşmanlarını alt etmekten vazgeçmez. oz’da 6 sezon boyunca canlı kalabilmesinin nedeni de şüphesiz bu özelliğindendir.

simon adebisi: 2 mayıs 1993’te birinci derecede cinayetten suçlu bulunmuştur. cezası, şartlı tahliye şansı olmadan müebbet. gizli polisin kafasını kesmekten hapse giren adebisi, hapisteki zenciler çetesinin (homeboys) lideridir. iri ve korkutucu görüntüsü ve ortalama zekasıyla diğer çeteler için ciddi bir tehdit olan adebisi hapisteki her türlü pis işin de içindedir. uyuşturucu bağımlısı olarak hapisteki uyuşturucu trafiğine de yön verir. afrika kökenli olan mahkumun, karakteristik özellikleri her zaman kulağında olan kulaklığı, kafasında yan yatmış şapkasıyla etrafta yarı çıplak dolaşması ve sıfıra vurulmuş dazlak kafası sayılabilir. belli bir süre, afrikalı köklerine döner gibi olsa da daha sonra yine uyuşturucuya kapılıp bilinen haline dönmüştür. ne olursa olsun adebisi, oz’daki en çok korkulan ve ciddiye alınan mahkumlardan biri olmuştur.

miguel alvarez:3 şubat 1997’de ölümcül silah bulundurma ve ikinci derecede ciddi hasar vermeden tutuklanmıştır. cezası 15 yıl, şartlı tahliyesi 2 yıl sonra.alvarez latin kökenli suçlu olarak hapishaneye girdiğinde, hem babası hem dedesi müebbet hapis olarak oz’da bulunurlar. kız arkadaşı da aynı suçtan, kadınlar hapishanesinde bulunmaktadır. latin mahallelerinin fakir ve zor şartlarında büyüyen alvarez hayatta kalması için ne gerekiyosa yaparak, sonunda oz’a düşmüştür. kişiliği ve düşünce yapısından dolayı latinler dahil bir çok kişiyle zıt düşmüş ve defalarca hücre hapsine gönderilmiştir.

tobias beecher: yukarıda bahsedilmiştir.

kareem said:6 haziran 1997’de ikinci derecede kundakçılıktan mahkum olmuştur. cezası 18 yıl, şartlı tahliyesi 5 yıl sonra.kareem said, oz’daki en etkili karakterlerden biri sayılabilir. müslümanların lideri ve siyah ırkın haklarını savunan kareem said idealist biridir. hem çeteler hem hapishane yönetimi tarafından saygı duyulur ve korkulur. etkili hitap şekilleri ve manipüle gücüyle, müslüman kitleyi etrafında toplayıp liderleri konumuna gelmiştir. kendini, yoksulluk ve eşitsizlik içinde yaşayan müslüman siyah ırkın daha iyi şartlara ulaşmasına adamıştır. liderlik konumu hapishanede çıkan isyanda tüm çeteleri temsil edecek şekilde yükselmiştir. dizinin en karizmatik ve etkileyici karakterlerinden biridir.

augustus hill: 6 kasım 1995’te yasadışı madde bulundurma ve ikinci derecede cinayetten suçlu bulumuştur. cezası müebbet, şartlı tahliyesi 20 yıl sonra. akıl hocası burr redding‘tir. gençlik yıllarından beri uyuşturucu satan hill, 1995 yılında yapılan muhbirlik sonucu yeri belirlenmiş ve swat ekibinin yaptığı baskınla yakalanmıştır. yakalandığı sırada yüksek binanın tepesinden kasten yere atılan hill, tekerlekli sandalyeye mahkum olmuştur. bundan dolayı oz’da çok fazla bulaşılmayan ve kendi halinde yaşayan bir mahkum olarak bilinir. siyah ırktan olduğundan, onlara daha çok yaklaşan hill yine de herkesle olabildiğince arkadaşça iletişim içerisindedir. oz’un en yansız karakteri olduğundan onunla özdeşleşmek çok kolaydır. bunun yanı sıra dizinin başında, ortasında ve sonunda konuyla ilgili anektodları hill, oz’dan bağımsız bir havada aktarır. kanımca dizinin en etkileyici sahneleri hill’in seyirciyle konuştuğu bu sahnelerdir.

enrique morales: 6 nisan 2000’de ikinci derecede cinayetten suçlu bulunmuştur. cezası 25 yıl, şartlı tahliyesi 15 yıl sonra. morales, latinler’in oz’daki en etkili adamıdır. adam öldürmekten hapse giren morales, el norte çetesinin lideri konumuna gelmiştir. italyan ganster chucky pancamo‘yla dostluk kuran morales, çetenin geleceği için politik kararlar alabilen zeki bir liderdir.

nino schibetta:12 aralık 1995’te iki kişinin ölümüne komplo kurarak neden olmaktan mahkum olmuştur. cezası 120 yıl, şartlı tahliyesi 70 yıl sonra. nino schibetta, italyan mafyasının lideri konumunda oz’da bulunur. ölümüne kadar, italyanlar’ın her eylemine karar veren ve yöneten kişi olmuştur. oz’da istediği her şey – em city’de tek kişilik hücre gibi – sorgusuz kabul edilmiştir. hapishanenin müdürü glynn dahil herkes schibetta’ya saygı gösterir ve isteklerini karşılarlar. schibetta tipik mafya lideri olarak sessiz, düşünceli, kontrollü ve zeki bir karakter olarak karşımıza çıkar. ailesine karşı büyük bir sevgisi vardır. yine de büyük bir komploya kurban gitmekten kurtulamaz.

bu başyapıt dizi için son söz; oz televizyon dünyasının en gerçekçi dizidir. her bölüm sonunda yüzünüze yüzünüze osmanlı tokadını yersiniz. olan biten tüm adaletsizliklere dur diyememenin acısını yaşarsınız. diziyi bitirdiğinizde artık başka dizileri izlemez olursunuz,onları hakir görürsünüz. görmek de sonuna kadar hakkınızdır..

çok sert dizi. tokat gibi dizi. fazlasıyla da başarılı.

günde 4-5 bölüm izleyerek bitirmiştim bu diziyi ve o dönem sırf bu diziden ötürü depresifleştiğimi rahatlıkla söyleyebilirim.

yüksek güvenlik seviyesindeki hapishanelerin nasıl bi yaşam.. daha doğru bir kelime seçimiyle nasıl bi bok çukuru olduğunu oldukça realist biçimde anlatan,abd hükümetini eleştiren,felsefi mesajlar veren,ilk gördüğümde eyvah kesin rezil edecekler diye korktuğum ama senaristlerin yücelttikleri müslüman kitleyi,aryanları,italyanları,zencileri,ibneleri ve daha nicesini barındıran gerçek realist bayaaa realist bi sanat eseri.

erkek dizisidir çoğu kadının kaldıracağını sanmıyorum.

adebisi ryan o'reily kareem said duygulandim simdi.hele adebisinin italyan ninonun ogluna bir tecavuz sahnesi varki unutulmyan dizi sahnelerinde ilk 3 e rahatlikla girer.

her bölüm augustus hill in felsefik konusmasiyla baslardi..pür dikkat dinlerdim..

prison breaki tokat manyagi yapar bu dizi..