tokmak



  1. II. aldülhamit'in baskıcı yönetiminden kaçıp isviçre'de sürgünde yaşayan jöntürklerden bazılarının cenevre'de çıkarmaya başladığı mizah dergisidir. zaman zaman II. aldulhamid'e hakarete varan hicivlerin ve karikatürlerin yer aldığı dönemin muhalif dergisi.
    1901yılında basılmaya başlanan derginin çıkış yazısı şöyledir ; “Tokmak'tan bir alay dili, bir mizah dili beklemek boş bir bekleyiştir. Onun dilini saygıdeğer bir edebiyatçının 'hüngür hüngür gülmek' deyimi pek açık bir biçimde açıklar.”
    derginin her sayısında yer alan abdülhamid'in karikatürü karikatürün yazısında "bırak şu nemrûd'u bırak! onun müstehakı tokmak altında kıvranmaktır" yazmaktadır.

    kaynak; erzurum atatürk üniversitesi türkiyat arş. ens. dergisi 54. sayı, servet tiken makalesi (pdf).