1. türk şamanizmi yaklaşık 40.000 yıllık bir zaman diliminin ürünüdür. güney sibirya ormanlarında yaşanılan erken dönemde kadınların hakim olduğu anaerkil bir toplum yapısı vardı. umay, bu dönemin yaratıcı, dişi tanrıçasıdır. göktürk dönemi, ataerkil ve atalar kültünün gök tanrı'ya denk bir ağırlık kazandığı zamandır. bu devirde umay tanrıça ikincil bir konuma düşmüştür.
  2. doğum ve bereket denince akla gelen, varlık.
  3. türk mitolojisindeki dişi tanrıdır. daha doğrusu ana tanrı olarak bahsedilir. hamilelere, lohusalara ve bebeklere yardım eder. bu ismin bir anlamı da plesentadır. ayrıca umay moğolcada da rahim anlamına gelir.

    umay, ayaklarına kadar inen uzun saçları, beyaz elbisesi ve güzelliğiyle bilinir. çocuklara yardım eden, onları koruyan, iyilik yapan bir ana karakter olarak anlatılır. orhun yazıtlarında da adı geçer(yanlış hatırlamıyorsam kül tigin anıtı'nda). ayrıca bir gün kızım olursa ilbilge ile birlikte vermek istediğim, hangisini tercih edeceğimi bilemediğim bir isimdir.
    ae