Klasik Arap müziğinin divasıdır. Tam ismi umm kulthum ebrahim elbeltagi'dir. Mısır'ın 4. piramidi olarak da bilinir. Lakabı "kawkab al-sharq"tır, doğunun kâinatı/yıldızı anlamına gelir. Kendisinin enfes yorumlarını dinlediğinizde bu lakabın ve dördüncü piramit yakıştırmasının yerindeliği konusunda hiçbir şüpheniz kalmaz. Orta doğu'nun gelmiş geçmiş en müthiş seslerinden biridir. Ses rengi cinsiyetsiz olarak nitelendirilmiştir. Ünlü şair ahmet rami'nin şiirlerinden bestelenen eserler başta olmak üzere, eşsiz sesiyle can verdiği her beste gönüllere taht kurmuştur. Sazların dakikalar süren peşrevinden sonra yüzbinlerin alkışları ve çığlıkları eşliğinde o meşhur mendillerinden biri elindeyken sahneye çıkıp bütün asaletiyle arz-ı endam eder. O ilk nağmesine girdiği anda zaman durur, 5-6 saatten az sürmeyen bir müzik ziyafeti tüm evreni esir alır. Konseri canlı dinleme fırsatına sahip yüzbinleri ve radyoların başında toplanıp onu dinleyen milyonları mest etmeye başlamasıyla birlikte sokaklar boşalır.
İcra ettiği şarkılar minimum 25-30 dakika aralığında olmakla birlikte iki saat süren kayıtları da mevcuttur. Fakat onun sesinin büyüsüne bir kez kapıldıktan sonra dakikaların nasıl geçtiğini fark etmezsiniz. Kadınların yüksek sesle kuran okumalarının bile hoş karşılanmadığı diyarlarda, dinin kadın üzerindeki dayatmalarının, ataerkil hegemonyanın ve toplumsal cinsiyet normlarının karşısında sanatı için sonuna kadar direnerek müthiş bir mücadele örneği göstermiştir. Sanatının önüne geçemeyeceklerinin farkına varan dini otoriteler sahneye çıkabilmesi için fetva vermişlerdir. İslam üniversitesi el-ezher'den caizdir fetvası almış ve mısır ulemasına
"kadın sesi haramdır ama ümmü gülsüm istisnadır." dedirtmiştir. Sadece erkek kılığına girerek çıkabildiği sahnelerde okuduğu şarkılarla yeteneğini sergileyip ünlenen bu müslüman kadının, yıllar sonra başı açıkken bile kuran'dan bölümler okuyabileceğini, yahut talaa'l-bedru aleynâ'nın onun okuması için besteleneceğini kim nereden bilebilirdi.
1952'de krallık rejimi sona erdiğinde ümmü gülsüm radyo konserleri mısır'da eski rejimin simgelerinden biri olarak görüldüğü için yasaklanmıştır. Kısa bir süre sonra bunun asla uygulanamayacak yanlış bir karar olduğu fark edilmiş ve bizzat cemal abdülnasır'ın emriyle yasak kaldırılmıştır. Hatta büyük ümmü gülsüm hayranlarından olan abdülnasır'ın yasaktan haberi yoktur ve bir gazeteciden gelen soru üzerine bunu öğrendiğinde radyonun devrimden sonra atanmış yeni müdürünü derhal yanına çağırır. abdülnasır, soğukkanlılıkla "biz radyoda ümmü gülsüm çalınmasını yasakladık mı?" der. müdür pişkin pişkin "evet efendim, eski rejimin sembolüydü, bu nedenle artık radyomuzda ümmü gülsüm çalmıyoruz." deyince, sakin cemal abdülnasır birden küplere binip "pekâlâ piramitleri yasakladınız mı? Ya şu akan nil'i yasakladınız mı? Onlar da eski rejimin simgeleriydi! derhal ümmü gülsüm konserleri yayınlanmaya başlansın!" emrini verir." Zira ümmü gülsüm mısır'ın unutulmaz bir simgesidir ve onun sesini halktan esirgemek hiç kimsenin haddine değildir.
Arap-İsrail savaşlarında Mısır ordularının aldığı yenilgiler üzerine Mısır'ın kaybettiği maddî zararların telafisi için ülkesi yararına Libya, Lübnan, Sudan, Fas, Kuveyt Tunus gibi ülkelerde konserler verip kazandığı yaklaşık 2,5 milyon sterlini mücevherleriyle birlikte olduğu gibi Mısır hükümetine bağışlaması onun halk nezdinde durduğu yeri göstermak için verilecek en güzide örneklerden biridir. Orta doğu'da yüzbinlerce tutkulu hayranı vardı. hayranları üzerindeki etkisi öylesine yoğundu ki girişimleriyle arap ülkelerini bir araya getirebileceği bile düşünülürdü. 3 Şubat 1975'te vefat ettiğinde cenazesi tüm sevenlerinin katılabilmesi için iki gün bekletilmiş ve 5 Şubat 1975'te düzenlenen cenaze törenine dünyanın dört bir yanından akın akın toplanıp gelen 4 milyon insan katılmıştır.
Kendisini tanımak isteyenlere verilecek en güzel referans, türkiye'deki en büyük ümmü gülsüm hayranlarından biri olan ve ona dair en detaylı bilgileri derleyip bir araya getiren, mersin üniversitesi arkeoloji bölümü latince okutmanı murat özyıldırım tarafından oluşturulan internet sitesidir.
(bkz: http://www.ummugulsum.com)
Hayatını okurken kendisini dinlemeye başlamak isteyenlere önerilecek şaheserler ise aşağıdadır. Ruhun şâd olsun azize.

enta omri
alf leila wa leila
ya leilet el eid
baeed annak
fakarouni
amal hayati
aghadan alqak
daret el ayam