kayıp zamanın izinden giden ünlü fransız yazar marcel proustun bu eseri okurları için harika bir keşiftir. mektupların içeriği sıklıkla gürültünün rahatsızlığıyla ilgili görünse de bu, büyük bir incelikle dile getirilmiştir.

proust'un deyimiyle "yansımaların oyunu"na gelen bu iki mektup yoldaşının birbirini bu denli iyi anlaması olağandır. buna kanıt "bu iki hastanın çevresini saran çirkinliğe tahammül etmelerini sağlayan şeyin güzelliğin hatırası" olması gösterilebilir. madam williams'ı tüm kalbiyle anlayan proust ara ara mektuplarla ona çiçekler göndermekten geri durmaz. mektupların içinde ikisinin yalnızlarından ziyade başka dramlar da vardır: reims katedralinin bombalanması, savaşın yıkıcı etkileri, ölümler...

madam willams'ın proust'un yapıtlarıyla ilgilenmesi onun mektuplarda eserlerinden ve eserlerindeki kişilerden bahsetmesine vesile olur. böylelikle biz şaşkın okuyucular da açığa çıkmış küçük sırları öğrenmenin sarhoşluğuyla eserlerini farklı yerlerden yakalama şansı buluruz.

mektupların bir sonu maalesef yok. proust'un madam williams'a vedası nasıldı kim bilir? bunu öğrenmek için bir başka zamanın sürprizi olup bu mektuplara ekleneceklerini ümit etmekten başka yol görünmüyor.

bu iki komşu aynı zamanlarda binadan ayrılır ve madam willliams bu taşınmadan çok sonra 1931'de intihar ederek hayata veda eder. ne yazık ki yanında proust'u bulamayarak...

işbu mektuplar, proust'un güzel el yazılarının da kitaba eklenmesiyle ruhuna yapılan yolculuk için büyük birer inayettir. kaleminin değdiği yerleri çiçek açtıran güzel yazarın bu eserini, proustseverler hiç şüphesiz çok beğeneceklerdir.