1. vicdani ret, zorunlu askerlik hizmetini siyasi, ahlaki veya dini sebeplerle kabul etmeme hakkıdır. kişi zorunlu kamu görevini silahlanarak yapmayı reddeder. bu hakkın tanınması ve kullanılması ülkelere göre değişiklik gösterir. vicdani ret görüşünün güçlenmesi 19.yy-20.yy da olur. bugün birleşmiş milletler insan hakları komisyonu ve avrupa parlamentosu tarafından temel insani bir hak olarak kabul edilmiştir.
    ülkemizde ise askere gitmek kamu görevini yerine getirmenin dışında sembolik anlamlar da taşır. erkeğin adam olması için bir şart kabul edilir. askere gitmeyene kız verilmez gibi yerleşmiş cümleler vardır. analar kınalar yakıp davullarla zurnalarla askere yiğit yollarlar. bu sembolik anlamın gerçek yüzüne bakarsak davullarla zurnalarla askere yiğit yollayan ailelerin büyük kısmı bir yandan da doğu çıkmasın diye torpil aramanın derdindelerdir. askere adam olsun diye giden çoğu erkek doğruluğu tartışmalı olsa da içerisinde bolca işkence suçu barındıran anılarıyla dönerler. ülkemizde sembolik şeylere bireyin menfaatlerinden fazla değer verildiğindendir sanırım vicdani ret hakkı tanınmamıştır. vicdani ret yapan kişiler ya retlerinden vazgeçip görevlerini yerine getirmektedirler ya da sivil itaatsizliğe devam edip firari olarak yaşamakta yakalandıkları halde askeri cezaevlerine atılmaktalar. türkiyede ilk vicdani ret tayfun gönül tarafından 1989 yılında gerçekleştirilmiştir.
    avrupa insan hakları mahkemesi'nin bu konuda verdiği iki önemli kararla birlikte türkiye vicdani ret hakkını tanımakla yükümlü olmuştur. ancak türkiye avrupa konseyi'ne üye olmakla birlikte vicdani ret hakkını tanımayan istisnai ülkelerdendir. bu hakkı tanımamakla kalmaz tck.m.318'de halkı askerlikten soğutma suçu düzenlenmiştir.
    vicdani ret hakkında recep tayyip erdoğan'ın bir açıklaması için buyrun recep tayyip erdoğan- vicdani ret açıklaması
    vicdani ret derneği için vicdani ret derneği