Kimdir?
witold marian gombrowicz polonyalı roman ve oyun yazarıdır. eserlerinde derinlemesine kişilik analizleri, absürt bir varoluşçu tutum görülür. gombrowicz, 1937'de yazılarında genel olarak değindiği gençlik - olgunluk ilişkisi, bir kimlik yaratmak gibi kavramları ele alan ilk romanı ferdydurke'yi yayımladı. yazar, yaşamının son yıllarına dek çok tanınmadı, ancak kendisi polonya edebiyatının temeltaşlarından biridir.
-
polonya edebiyatının en dikkate değer yazarlarından bir tanesi, muhtemelen çağdaşlarını ve sonradan gelenleri de en çok etkileyeni.
ilk kitabı ferdydurke'yi yazdığında polonya, üçüncü reich'ın sebep olacağı çok ağır bir yıkımın eşiğindeydi. kitap yayımlandıktan iki yıl sonra savaş çıktı, polonya'yı ele geçiren nazilerin de yaptığı ilk işlerden biri kitabı yasaklatmak/toplatmak oldu. bunun sonucunda gombrowicz arjantin'e gitti ve 1963 yılında tekrar avrupa'ya dönene değin orada yaşadı. tabii bu süre zarfında ispanyolca öğrenip, ferdydurke'yi ispanyolca yazıp tekrar yayımlatması da gerçekleşiyor. avrupa'daki edebiyat çevreleri de bu şekilde haberdar oluyor gombrowicz'in dehasından. atlantik ötesi, pornografi gibi yeni kitapları da yine arjantin'de yazılıyor. avrupa'ya döndükten sonra da son romanı kosmos'u yazıyor ve ondan 4 sene sonra, 1969 yılında fransa'da ölüyor.
başta ferdydurke olmak üzere romanlarında kullandığı sözünü sakınmaz sivri dili, biçimle olan ezeli ve ebedi hasımlığı, karakterler üzerine derin psikolojik-pedagojik analizleri, onun sadece ülkesinde değil, kendi devrinin bütün dünya yazarları arasında sivrilmesini ve kendisinden sonrakileri etkilemesini sağlayan başat özellikler. örneğin sartre'ın bulantı adlı eseri, birçokları tarafından varoluşçu edebiyatın ilk örneği olarak kabul görmesine karşın ferdydurke'den sonra yayımlanmış. biçimle bu denli ciddi derdi olan bir eserin/yazarın, varoluşçu edebiyatı, dolayısıyla sartre'ı da etkilemiş olabileceğini düşünmemek yahut hiç dillendirmemek ne kadar doğru, sağlıklı? tabii bu demek değil ki gombrowicz varoluşçu edebiyatın fitilini ateşlemiştir, ancak zaten harlamaya hazır bir ateşe en azından birkaç çalı çırpı attığını söylemekten zarar gelmez, maksat gönüller hoş olsun.
eserleri daha önceleri ayrıntı yayınları'ndan çıkıyordu ancak çevirilerde baz alınan dil fransızca'ydı, çok da sağlıklı çeviriler değildi bu yüzden, baskıları da bulunmuyordu. en son ferdydurke jaguar yayınları tarafından orijinalinden tekrar çevrilmiş. bakma fırsatım olmadı, ancak çevirmeni daha önce 'gombrowicz insanı' adıyla bir gombrowicz incelemesi de yayımlamış olan osman fırat baş. yazarın önemini bildiğinden iyi bir çeviri olduğunu tahmin ediyorum. varoluşçu edebiyata ilgi duyanlara naçizane tavsiye olunur. -
witold marian gombrowicz polonyalı roman ve oyun yazarıdır. eserlerinde derinlemesine kişilik analizleri, absürt bir varoluşçu tutum görülür. gombrowicz, 1937'de yazılarında genel olarak değindiği gençlik - olgunluk ilişkisi, bir kimlik yaratmak gibi kavramları ele alan ilk romanı ferdydurke'yi yayımladı. yazar, yaşamının son yıllarına dek çok tanınmadı, ancak kendisi polonya edebiyatının temeltaşlarından biridir.