yaşamak zamanı ölmek zamanı - erich maria remarque

ünlü alman yazarı erich maria remarque’ın “yaşamak zamanı, ölmek zamanı“ adlı bu romanı, genç alman askeri ernst graeber’in üç haftalık izin döneminde geçer. alman orduları, doğu’dan geri çekilmeye başlamıştır. çöküşün başlangıcıdır bu. ama graeber’in önünde, tam üç haftalık ve savaştan uzak bir hayat vardır. döndüğü kentin yıkıntıları, anasıyla babasını arayıp bulma çabaları ve sonunda bu umutsuzluk denizinin ortasında kurtarıcı bir ada gibi karşısına çıkacak sevgi ortamında geçecek üç hafta. graeber ve elisabeth, bu kısa zaman parçasını, bombardıman uçaklarının saldırılarından ve savaşın kentin her köşesinde boy gösteren yıkımlarından çalarak yaşayacaklardır. ama ne ölçüde? remarque, bu dekor içinde, iki insanın umutlarından ve umarsızlıklarından oluşan bir sahne içinde nazi almanya’sının çok canlı, çok gerçekçi bir görünümünü vermektedir. erich maria remarque, bilindiği gibi, hitler yönetiminin yok etmeye çalıştığı bir ulu yazardır. kitaplarının alanlarda yakılması unutulmamıştır. alman yurttaşlığından da atılan yazarın bütün suçu, tıpkı “batı cephesinde yeni bir şey yok“ ve “dönüş yolu“nda ve bu romanında da görüleceği gibi, yöneticilerin açtıkları savaşların suçunun bütün bir ulusa yüklenemeyeceğini açık açık söylemiş olmasıdır.